Τρίτη 21 Απριλίου 2015

H προέλευση του επωνύμου "Δραγούμης"




ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΤ. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

Μια επιστολή του Φιλίππου Στ. Δραγούμη προς την εφημερίδα Μακεδονία-Θράκη το 1960.

H επιστολή που αναδημοσιεύεται παρακάτω "κυκλοφορεί" ευρέως στο διαδίκτυο. Μ' αυτήν ο Φίλιππος προσπαθεί να απορρίψει κάθε σύνδεση-σχέση προς την τουρκικήν του ονόματος "Δραγούμης" και εξηγεί την "Ηπειρωτική και Αλβανική" του προέλευση. 

Προτού προβώ στην ανάρτησή της συμβουλεύτηκα τον αγαπητό μου φίλο Μάρκο Δραγούμη, γυιό του αείμνηστου Φιλίππου, που μου επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα τόσο της επιστολής όσο και την "ειλικρίνεια" των γραφομένων σ' αυτήν από τον πατέρα του πριν από 55 χρόνια...

 Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Βογατσικό πολλοί συνεπώνυμοι των Δραγούμηδων, συγγενείς των ή όχι, αποκαλούνται/φέρονται ως Νταγκουμάδες





«..Φαντάστηκα έναν Ελληνισμό μεγάλο, έμορφο, με την δημοτική του γλώσσα, έναν Ελληνισμό, πού περιλαβαίνει μέσα του καί την αλβανική ψυχή καί γλώσσα, τη συγγενική του»

                                                                                         Ίων Δραγούμης («Ο Ελληνισμός μου καί οί Έλληνες»)


  
το φύλλο της 15νθημερης εφημερίδας «Μακεδονία-Θράκη» της 20ης Οκτ. 1960 ξαναδημοσιεύεται, παρμένο από τη «Μακεδονία» (15-10-1960) της Θεσσαλονίκης άρθρον του ""Βόρειου" [ ψευδωνυμο αρθρογράφου με μόνιμη στήλη]  με τον τίτλο «Η Θεσσαλονίκη και ο κόσμος», που αναφέρει επιστολήν από την Κοζάνην, όπου ανάμεσα στ' άλλα ξενικής προελεύσεως οικογενειακά ονόματα περιλαμβάνεται και το της ιδικής μας, ως Τουρκικής προελεύσεως από τη λέξη «δραγουμάν» [=διερμηνεύς]. Η λέξη όμως δεν προφέρεται στη Τουρκική γλώσσα δραγουμάν αλλά τέρτζουμαν και προέρχεται από την περσική [γλώσσα].Για τούτο η σωστή μορφή αυτή αποτελεί επί πλέον ένδειξη, ότι το όνομά μας δεν έχει τουρκική η περσική προέλευση.
Κατά την οικογενειακή μας προφορική παράδοση, καθώς και από την τοπικήν ευρύτερη του Βογατσικού Καστοριάς, ιδιαίτερης πατρίδος μας, η οικογένεια μας μαζί με άλλες ήλθ' εκεί από την Ήπειρο, την «Αρβανιτιά» όπως την έλεγαν τότε, και ο αρχηγέτης της, ονομαζόμενος όχι Δραγούμης, αλλά Δραγώμας, ήταν κατά την παράδοση αυτή τον 15ο αιώνα πρωτοπαλλήκαρο του Σκεντέρμπεη, δηλαδή του Αλβανού εθνικού ήρωα [και λογίου] Γεωργίου Καστριώτη.
 

Γεώργιος Καστριώτης ή Σκεντέρμπεης
Και πραγματικά ευρίσκομε στην Ήπειρο δυο χωριά, το ένα κοντά στη Ζίτσα μ' ερείπια βυζαντινού πύργου (που φέρει τ' όνομα Δραγώμη ή Δραγούμη παρά το Σουλόπουλο, και το άλλο στην κοιλάδα του Κωκυτού, παραποτάμου του Αχέροντος, ανάμεσα στην Παραμυθιά και στο Σούλι, που φέρει τ' όνομα Δραγούμη. Πιστεύω λοιπόν πως είτε τα χωριά αυτά ονομάσθησαν έτσι απ' τ' όνομα του ιδρυτή των Δραγώμα ή Δραγούμη, είτε η οικογένεια μας καταγόμενη απ' αυτά πήρε και την ονομασία τους, όπως συνηθίζεται στην Ήπειρο και στην Αλβανία.


Γεγονός επίσης είναι πως και άλλες οικογένειες στο Βογατσικό κατάγονται από την Ήπειρο και φέρουν ονόματα Ηπειρώτικα και δη Σουλιώτικα, όπως Μπότσαρης, Τζαβέλας, Δαγκλής κλπ.
Είναι λοιπόν ιστορικά γνωστό, πως οι αρχικώς δίγλωσσοι (Αλβανόφωνοι και Ελληνόφωνοι) Σουλιώτες κατάγονται από τα υπολείμματα του στρατού του Σκεντέρμπεη που, όταν έχασαν τον αρχηγό τους, κατέβηκαν από τη μέση Αλβανία, όπου στην Κρόιαν ήταν η έδρα του Γεωργίου Καστριώτη, κατά σταθμούς νοτιώτερα στην Ήπειρο και τελικά εγκαταστάθηκαν στα βουνά του Σουλίου.


Επειδή εξακολουθούσαν οι επιδρομές εξισλαμισμένων Αλβανών ή «Τουρκαλβανών» και ο συστηματικός εξισλαμισμός των κατοίκων της Ηπείρου, όσοι δεν δέχονταν ν' αλλαξοπιστήσουν και δεν εύρισκαν πια καταφύγια στα ορεινά μέρη της Ηπείρου, κατέφευγαν άλλοι στα Επτάνησα, άλλοι στη Βενετία η στην Νότιαν Ιταλίαν και Σικελία, άλλοι στην Κρήτη και στα νησιά του Αιγαίου και άλλοι στη Μακεδονία κλπ. Έτσι και η οικογένειά μου κατά τον 16ο η 17ο  αιώνα κατέφυγε μόνη η μ' άλλους συμπατριώτες της στη δυτική Μακεδονία, στο Βογατσικό της Καστοριάς, για να μην τουρκέψη. Εκεί ξέρουμε θετικά πως εγεννήθη ο προπάππος μου Μάρκος Αθανασίου Δραγούμης στα 1770, που πέθανε στην Αθήνα στα 1854.
Τ' όνομά μας λοιπόν προέρχεται από την Ήπειρο και την Αλβανία και δεν έχει καθόλου τουρκικήν προέλευση".
                                                             
                                                   Φίλιππος Στεφ. Δραγούμης



5 σχόλια:

  1. Αχ αυτό το μεράκι, το σεκλέτι με την καταγωγή. Και τι θα πείραζε αν ήταν τούρκικη; Είναι "καλύτεροι" οι Αλβανοί;
    Γενικά οι Έλληνες θα σκέπτονται υγιέστερα αν πάψουν να τρώγονται για την καταγωγή και την συνέχεια - και δούνε το παρόν και το μέλλον.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τωρα βέβαια Νίκο μου μιλούμε για 50 και βαλε χρόνια πίσω.
      Κάτι γραφεται σε μια εφημερίδα με ευρεία κυκλοφορία στη Μακεδονία που υπονοεί ότι ..."τουρκόσποροι γαρ οι Δραγούμηδες"...Εκέινα τα χρόνια μόλις αποσύρεται από την ενεργό πολιτική δράση ο Φίλιππος Δ.
      Και νομιζω πως απαντά καλά ο πολύ σοβαρός και αξιόλογος αυτός άνθρωπος..
      Και σε συνδυασμό μ' αυτό που γραφει ο Ιωνας πανε γάντι και καταρρίπτουν καθε "εθνικισμό" [με τον οποίο αθλίως έχουν συνυφάνει και εμπλέξει ιδίως τον Ίωνα].

      Η καταγωγή και το αίμα και η περί αυτών ανάλωση αποτέλεσαν ίδιον των Βαλκανίων που ζωήρεψε μετα απο τα 400 χρόνια τουρκοκρατίας. Εψαχναν να ξαναβρούν την άκρη του νήματος τα καινουργια κράτη και οι λαοί τους. Γι΄αυτό κι ο Βρυκόλακας βρήκε μέρος να φωλιάσει...

      Όσο για την τελευταία σου φράση μπορεί να μη συμφωνώ;

      ΥΓ. Δεν θέλω να σου πως πως ασχολουνται διάφορα "αλυτρωτικά" blogs μ' αυτήν την επιστολή...

      Διαγραφή
  2. Δραγούμης όντος είναι αλβανική λέξη αλλά είναι πολύ παλαιά.
    Δραγούμης = Ντρα γου μα=Ντρα =αλλάζει.
    Γου=γουχα- γλουχα =γλώσσα.
    Μης-ανάμεσα.
    Είναι λέξη ιλλυρικης προελεύσεως, και βεβαίως ,από αυτά έχουν ριζες και περσική και αραβική γλώσσα.
    Το λέω αυτό επειδή ασχολιεμαιμε αυτές.
    Όπως και τα αρχαία είναι αρβανίτικα ιλληρικα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. γνωρίζετε μήπως πού μπορώ να βρω το αναφερόμενο στην επιστολη άρθρο; ψάχνοντας τα ψηφιοποιημένα αρχεία της εφημερίδας Μακεδονία (15-10-1960) δεν κατάφερα να βρω κάτι. γνωρίζετε κάτι περισσότερο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το έντυπο που αναφέρεται είναι το "Μακεδονία-Θράκη" και δεν μπορώ να σας διαφωτίσω περισσότερο επ' αυτού. Ωστόσο, αναφορά έχει γίνει και στο ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου σε σχόλιο ανάρτησης του ιδίου:
      "γράφοντας το άρθρο για τον δραγουμάνο, είχα σκοπό να ψάξω και αν έχει σχέση με το επώνυμο Δραγούμης. Όμως, το ξέχασα.
      Λοιπόν, ο Τριανταφυλλίδης λέει στο βιβλίο «Τα οικογενειακά μας ονόματα», μάλλον το πληρέστερο που έχει γραφτεί για το θέμα της ετυμολογίας των επωνύμων, κι ας είναι παλιό, ότι το επώνυμο Δραγούμης προέρχεται από το χωριό Δραγουμή, παλαιότερα Δραγομή, στην Ήπειρο και ότι τόσο το επώνυμο όσο και το τοπωνύμιο είναι σλάβικης αρχής. Επομένως, η πράγματι μεγάλη ομοιότητα με το ‘δραγουμάνος’ είναι συμπτωματική. Η πηγή που δίνει είναι προφορική ανακοίνωση του Φίλιππου Δραγούμη."
      Ολοκληρη η ανάρτηση εδω Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία: Δραγουμάνος

      Διαγραφή