Βογατσιώτικος γλωσσοδέτης…

 

 

ΠΕΣ γρήγορα (αν μπορείς):

τσιούτσκα¹, ζιούσκα², τσιούσκα³

και αμέσως:

σιάτσκα⁴, σιάστ’σα⁵, Σιάτ’στα⁶

 

----------------------------------------------

1. (η) τσιούτσκα=καβάλα στην πλάτη ανθρώπου ή στη ράχη ζώου (γαϊδάρου συνήθως). Τουν πήρι τσιούσκα, Πήγα τσιούσκα στου γουμάρ’ ως τουν Τουρκόδρουμου

2. (η) ζιούσκα=το καρούμπαλο

3. (η) τσιούσκα=η καυτερή πιπεριά

4. σιάτσκα (ή και τσιάτσκα)=η κούπα (φλιτζάνα ή φιλτζάνα)*

5. σιάστ’σα=σάστισα, απόρησα, έμεινα έκπληκτος-σύξυλος, θαύμασα

6. Σιάτ’στα=η Σιάτιστα

 

*Ο συγγραφέας Ζήσης Σαρίκας, ο σπουδαιότερος μεταφραστής του Νίτσε στην Ελλάδα,  καλός φίλος και βογατσιώτης την καταγωγήν, μου θύμισε ότι  η κούπα στα ρωσικά λέγεται  чашка chashka, στα βουλγάρικα чаша chasha, στα σερβικά чаша čaša, στα ρουμάνικα ceașcă και στα ουγγρικά csésze. Ο Τριαντάφυλλος Γρέζος παρατηρεί, στο λεξικό που κατάρτισε με τους ιδιωματισμούς του Βογατσικού, ότι ένα πλήθος λέξεων έχουν σλαβική και τουρκική ρίζα-προέλευση. Οι περισσότερες όμως (κατά συντριπτική πλειοψηφἰα) έχουν αμιγώς ελληνική - αρχαιοελληνικη  (και ομηρική ακόμα ) προέλευση.

 

 

 

Ένα διήγημα: Η κοιμωμένη

 

 

Διαβάστε το  διήγημα κάνοντας "κλικ" ΕΔΩ 

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 26/1/2019. Προλογίζει ο Θανάσης Νιάρχος. 

Τυπώθηκε ως αυτοτελές τομίδιο από τις (αυτο-) Εκδόσεις της Αυλής της Κλεοπάτρας την ίδια χρονιά.

 

 

 

 

 

 

Υπέρ...

 

Όταν δουλεύω για το Βογατσικό (όταν καταπιάνομαι ας πούμε κάθε φορά με τη δημιουργία του  24σέλιδου φύλλου της εφημερίδας ή του ετήσιου θεματικού ημερολογίου), νιώθω πως έχω βγάλει από τη τσέπη μου το ψυχοχάρτι και το ’χω δώσει στον παπά να μνημονεύσει τα ονόματα.

Δεν πηγαίνω συχνά σιμά τους, δεν ανάβω τα καντήλια τους, δεν τους ανάβω κερί. Αλλά αισθάνομαι πως βρίσκομαι κοντά τους με τα ταπεινά αυτά ενθυμήματα της κοινής (κάποτε) ζωής μας:

Κλεοπάτρας, Ελένης, Γεωργίου, Αναστασίας, Ειρήνης, Αθανασίου, Αγγελικής, Θεοχάρη, Θωμαής, Αθανασίου, Ελένης,  Ιωάννου, Ευλαλίας, Ιωάννου, Δαμιανού, Αλεξάνδρας, Βασιλείου, Αικατερίνης, Βάιας, Κωνσταντίνου, Θεοδώρας, Χρήστου… 

 

 

 

Συμμέτοχοι

 

 

Έργο του βογατσιώτη λαϊκού ζωγράφου Θεοχάρη Α. Τούρνα (1887-1942). Περιστέρι με άνθη. (Πίνακας, ελαιογραφία), συλλογή Ιωάννη Θ. Τούρνα, Αθήνα (φωτ. Αγνή Σταυρίδου,1992).

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2024 / ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ-ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ

Θα ήθελα μέσα από τις στήλες της εφημερίδας «το Βογατσικό» και με την ιδιότητα του επιμελητή της έκδοσης του Ημερολογίου 2024 του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης, Λαϊκοί ζωγράφοι του Βογατσικού-Θεοχάρης Α. Τούρνας, να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου στους παρακάτω που συνέβαλαν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, στην ολοκλήρωση αυτής της πολύμοχθης, με ιστορική σημασία, έκδοσης:

Την ακούραστη φίλη Αγνή Σταυρίδου, για την αγάπη της για το Βογατσικό και την εμπιστοσύνη με την οποία μου εμπιστεύθηκε για μια ακόμα φορά το υλικό που με πολύ κόπο είχε επί τόσα χρόνια συγκεντρώσει και για τη συνεργασία της,

Τον Σύνδεσμο Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης «Ο Άγιος Κωνσταντίνος», για τη συνεργασία του,

Τη φίλη εικαστικό, συγγραφέα και ποιήτρια Ηρώ Νικοπούλου, που είδε τα κείμενα και την εικονογράφηση και έκανε χρήσιμες παρατηρήσεις και με ενθάρρυνε,

Τους: κ.κ. Κωστή Ιωάν. Παπανδρέου και Φίλιππο Κ. Νασιόπουλο, που επέτρεψαν τις φωτογραφήσεις στην οικία Τζήμα,

Τον κ. Γιώργο Κυνηγόπουλο και τον κ. Νίκο Αθ. Γαλιλαίο, για την άδεια πρόσβασης και φωτογράφησης στους ιδιωτικούς τους χώρους,

Τον κ. Γιώργο Μιχ. Μπέσιο και την κ. Στέλλα Ιωάν. Δεληγιάννη, που με τις πληροφορίες τους βοήθησαν στην ορθή τεκμηρίωση της ταυτοποίησης ορισμένων έργων,

Την Οικογένεια Σιμώτα (τον κ. Αθανάσιο Γ. Σιμώτα και τη θυγατέρα του Τίνα, τη Θωμαΐτσα Αθ. Σιμώτα, τον Θεοχάρη Αθ. Σιμώτα, την κ. Σοφία Μαρανή, τις αδελφές Αρετούλα και Αγνή Μελά) για τις χρήσιμες πληροφορίες και την παραχώρηση μερικών φωτογραφικών τεκμηρίων σχετικά με τον πρόγονό τους λαϊκό ζωγράφο του Βογατσικού Αθανάσιο Γ. Μπλιάγκα ή Ζωγράφο,

Τον φίλο, συγκαιρινό αγιογράφο του Βογατσικού, Γιώργο Αποστ. Μπλιάγκα, που φωτογράφησε εκ νέου με υπομονή επί τόπου πολλά έργα Βογατσιωτών λαϊκών ζωγράφων (Τούρνα, Χατζηθεοχάρη, Τζημάνη),

Τον φίλο βετεράνο γραφίστα Αλέξη Παπάζογλου, που σε αυτόν οφείλεται η εικαστική αρτιότητα του Ημερολόγιου-Λευκώματος για την ταλαιπωρία που για μια ακόμα φορά υποβλήθηκε εκ μέρους μου,

Τον φίλο εκδότη-τυπογράφο Αντώνη Μαυρογένη, για την ανέφελη μακρόχρονη συνεργασία μας για την άψογη εκτύπωση αυτού του μικρού αλλά απαιτητικού πονήματος.

Χωρίς την συμβολή-συνεργασία όλων αυτών αυτή η έκδοση δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί!

ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ