Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2015

H "Πατρίδα" στο πιάτο!!!


(ή όπως: "Η αγάπη περνάει πρώτα από το στομάχι...")

Μια αναφορά στο Ημερολόγιο 2016 του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης Άγιος Κωνσταντίνος" που μόλις εκδόθηκε, και φέρει τον τίτλο 'Η μαγειρική στο Βογατσικό







Η νοσταλγία του ξενιτεμένου για την πατρίδα παίρνει διάφορες μορφές. Η δική μου ήταν γευστική. Άλλοι μπορεί να αποζητούσαν τον ήλιο, άλλοι τους ανθρώπους-εγώ δεν είχα τέτοιες προσκολήσεις.[...]
Τον ήλιο πάλι τον εύρισκα και σε άλλες Μεσογειακές χώρες. Όσο και άν δεν φορούσε εθνόσημο. ήταν ο ίδιος ήλιος. Αλλά την πίκρα από τα χόρτα του βουνού δεν έβρισκα πουθενά.
Παρόλο που ανήκω στους κοσμοπολίτες της γαστρονομίας και χαίρομαι να δοκιμάζω διαφορετικά και εξωτικά φαγητά, οι γεύσεις της παιδικής μου ηλικίας είναι η μυστική μου πατρίδα. (Ίσως πρόκειται για την βαθύτερη σχέση με τη μητέρα που εκφραζόταν άλλωστε μόνο μαγειρικά...) Το ρίγος της συγκίνησης που άλλοι νιώθουν στην επαφή τους με εθνικά συμβολά, εγώ το ένιωσα όταν η μητέρα μου έστειλε, με έναν πιλότο της ΤΑΕ, τηγανητά μπαρμπούνια και ραδίκια άγρια.
Κι όταν γύριζα στη Ελλάδα, η εθνική επανένταξή μου γινόταν με λαχανοντολμάδες, κάθε έιδους λαδερά (αν ήταν καλοκαίρι) και απαρέγκλιτα μαϊντανοσαλάτα.

Νίκος Δήμου 
(Από την οδό Ρήνου στην Ες Στράσε /συμπεριλαμβάνεται στο θαυμάσιο/ ογκώδες/ αυτοβιογραφικό του  βιβλίο "Οι δρόμοι μου", Εκδόσεις Πατάκη, νέα έκδοση συμπληρωμένη, 2015).




Το φετεινό ημερολόγιο του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης, επιμελήθηκε -όσο μπόρεσε- και εμπλούτισε με συνταγές, πληροφορίες και δικές της φωτογραφίες η καλή φίλη Ουρανία Λιόγανου- Εμμανουηλίδου. Όσοι συνδεθήκαμε με την Ουρανία κι όσοι είχαμε την εμπειρία από την απλόχερη και αγαπητική επαφή μαζί της, σε όσους από μας δόθηκε η τιμή και η χάρη να  μας ανοιχτεί η πόρτα του "'Εμμανουηλιδέϊκου" -ουκ ολίγες φορές τα τελευταία είκοσι χρόνια- γνωρίζουμε καλώς, τί θα πει στρωμένο τραπέζι για φίλους, τί θα πει μεράκι, τί θα πει δόσιμο. Γνωρίζουμε την αγάπη αυτής της Κυρίας για το Βογατσικό που διαρκώς υπερίπταται και υπερβαίνει φτάνοντας ακόμα και σε σημείο ..."αφελούς" παραγνώρισης -όχι άγνοιας όμως...-  της πραγματικότητας  (όλα τα χαρακτηριστικά των μεγάλων νοσταλγών τα συγκεντρώνει αυτός ο αγαπημένος άνθρωπος). 

Παστοκύδωνο!!!

Θέλοντας με μια φράση να χαρακτηρίσω την λατρευτική σχέση της Ουρανίας με το Βογατσικό- που δεν έχω ....εντοπίσει στον ίδιο βαθμό σε άλλον συντοπίτη- και θέλοντας να της αποδώσω έναν "τίτλο τιμής" για τις γαστρονομικές της και σχεδόν τελετουργικές μαγειρικές της επιδόσεις, που ακουμπούν πάνω στη διαρκή μελέτη, εφαρμογή και αφομοίωση  κανόνων και μυστικών της βογατσιώτικης μαγειρικής, μ' όλη μου τη καρδιά θα της έδινα τον χαρακτηρισμό "της δικής μας Λωξάντρας"!!!


Η Ουρανία προσπαθεί έδω και χρόνια -ακατάπαυστα μαγειρεύοντας, πειραματιζόμενη, διαρκώς καταγράφοντας, συλλέγοντας καινούργιες πληροφορίες με προσωπικές συζητήσεις και συνεντεύξεις, φωτογραφίζοντας (μάλιστα "έβαλε" κάποια στιγμή τον συζυγό της να της αγοράσει μια πανάκριβη full frame κάμερα Hasselblad για τον σκοπό αυτόν!) - να εκδόσει ένα βιβλίο, προφανέστατα τεράστιου κόστους, για την μαγειρική στο Βογατσικό. Τολμηρό και ..."πανάλμυρο" για την τσέπη το εγχείρημα, καθώς και οι καιροί δεν είναι πια απλόχεροι. Στάθηκαν ασεβείς, ύπουλοι, δύστροποι και απειλητικοί για όλες τις εμπνευσμένες πραγματώσεις...

Εύχομαι όμως κάποτε αυτό να γίνει κατορθωτό [ήτοι: να συμβεί!] και να το χαρούμε οι πεινώντες και διψώντες την θαλπωρή των κρυφών και χθονίων συμβολισμών της μαγειρικής. Της νοσταλγίας αυτής των γεύσεων της παιδικής ηλικίας που ο Νίκος Δήμου ονομάζει πραγματική του Πατρίδα. (Και 'γώ τί δε θα 'δινα για να γευτώ ξανά τις τηγανητές πατάτες, μελιτζάνες, κολοκυθάκια και πιπεριές με σάλτσα απο ντομάτες -όλα από τον μικρό κήπο μας- που η γιαγιά μου μαζί με τη θειά μου Ειρήνη ετοιμάζουν στην κουζίνα νύχτα καλοκαιριού... Με τα ξαδέρφια μου στην αυλή να περιμένουμε στο στρωμένο τραπέζι με το νάυλον καρώ τραπεζομάντηλο αδημονώντας. Με τίποτε δεν τα αλλάζω  -ποτέ  αυτά δεν τα ξεχνώ!).

Λατρεμένη εικόνα απλότητας....

Το ημερολόγιο συνοδεύεται από κείμενα της Ουρανίας:

[...] "Η νοσταλγία και η αγάπη για το χωριό μας ώθησε να συγκεντρώσουμε αγαπημένες συνταγές του χωριού μας. Eδέσματα που οι μυρωδιές τους ξυπνούν εικόνες και μνήμες από ευτυχισμένες στιγμές με την οικογένειά μας, γιορτές, πανηγύρια, και αγαπημένα πρόσωπα. Όλα φυλαγμένα στην ψυχή μας που μόνο δύναμη και χαρά αντλούμε από τις αναμνήσεις αυτές" [...].

Το εξώφυλλο κοσμεί μια εξαιρετική φωτογραφία, όπου σε κουζίνα φαίνεται να ιερουργεί η σπουδαία Βασιλική Δεληγιάννη (όποιος έχει φάει λαχαντολμάδες, με χοιρινό κιμά, από τα χεράκια της κρατάει στασίδι στον επίγειο τουλάχιστον παράδεισο...). Την φωτογραφία έχει τραβήξει η Ελένη Μπλιάγκα (έχω ξαναγράψει στο blog πως η εικόνα αυτή μου φέρνει στο νου φωτοσκιάσεις και στήσιμο της σκηνής σαν κι αυτές που συναντά κανείς στον μεγάλο ζωγράφο Βερμέερ..). Όλες οι άλλες  φωτογραφίες του ημερολογίου ανήκουν στο αρχείο της Ουρανίας Λιόγανου και έχουν τραβηχτεί από την ίδια.


Οφείλω να γίνω τώρα μάλλον λίγο "κακός" με τον τυπογράφο που ανέλαβε την έκδοση του ημερολογίου. ["Δουλειά στο γόνατο" &  αθάνατο "άρπα κόλα" με όλη του τη σημασία!]. Το ημερολόγιο πάσχει από σοβαρή επιμέλεια. Βρίθει λαθών στίξης και φέρει φανερά σημάδια παραβίασης βασικών κανόνων σχεδιασμού μιας έκδοσης και της τυπογραφικής τέχνης. Σκοτεινιασμένες και υποφωτισμένες οι πανέμορφες φωτογραφίες, που τους στερείται η δυνατότητα ανάδειξης. Ένα "άσχετο" κίτρινου χρώματος φόντο. Πουθενά κάποιο εμφαντικό καδράρισμα μέσα σε λευκό ή μαύρο πλαίσιο, καμιά διακριτικότητα στη διαχείριση των μεγεθών, του είδους ή της εναλλαγής των γραμματοσειρών, όπως και μια χείριστη διάταξη των εικόνων. Όλα τα παραπάνω σοβαρά σφάλματα  έχουν κυριαρχήσει. Ίσως γι' αυτόν τον λόγο κι όλας δεν μπήκε καν στον κόπο, ο τυπογράφος που το ανέλαβε, να σημειώσει κάπου σε έμφανή υποσημείωση τα οφειλόμενα (όπως : "Το ημερολόγιο του 2016, του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης, τυπώθηκε στο τυπογραφείο του κυρίου δείνα και σε τόσα αντίτυπα, σε χαρτί τάδε και τόσων γραμμαρίων κλπ κλπ" -ψιλά γράμματα και ψύλλοι στ' άχυρα- που δίνουν όμως σημασία και ολοκληρώνουν με σοβαρότητα και αίσθημα ευθύνης μια καλή και αγαπητική προσπάθεια που απομένει και σαν δημιουργία μιας γενιάς, μιας εποχής κατά το scripta manent...). Ας ελπίσουμε όμως "του χρόνου ακόμα πιο ψηλά".

Καλές γιορτές σε όλους!

Καλή, πιστή και επιτυχημένη εφαρμογή στην μαγειρική τέχνη των εορτών με τους αγαπημένους σας από κοντά (γιατί δεν μας απόμεινε θαρρώ και τίποτα άλλο...). 


    

     Σαραϊλί* της Ουρανίας μι μπιμπιτσούλια** απ' ουπίσ'.***!!!
 
 *Σαραϊλί = το σαραγλί
**μπιμπιτσούλια= μικρά, μικροσκοπικά ανθρωπάκια, νάνοι
***Ουπίσ' = πίσω (στο φόντο)