Σάββατο 29 Ιουλίου 2017

Θρησκευτική ατμόσφαιρα του πεπερασμένου...







 Τιμητικός σχολιασμός της παλαιότερης ανάρτησής μου στο διαδίκτυο με την ανάγνωση/οπτικοποίηση του διηγήματος "Φιλμ οκτώ χιλιοστών". Από τον  συνάδελφο Ακτινολόγο μα και άνθρωπο του σινεμά [δείτε εδώ -μετά το 23:16- τί εστί Μίλτος Αρβανιτάκης από μια παλιότερη παρουσίαση του πορτρέτου τους ως δημιουργού στο ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ] και εξαίρετο μεταφραστή της ποίησης του αμερικανού ψυχιάτρου Richard M. Berlin (Εργαστήριο Ανατομικής και Εγχειρίδιο Ποίησης- Για το πρώτο βιβλίο μοιράστηκε μαζί με τον Αγγ. Γρόλλιο το κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης το 2016.  
Από καρδιάς ευχαριστώ τον Μίλτο Αρβανιτάκη και με χαρά αναδημοσιεύω παρακάτω τον σχολιασμό του:

Ο φίλος συνάδελφος στην Ιατρική - της ειδικότητας της Νευρολογίας, γνωστός Βογατσιώτης συγγραφέας και blogger αναγνιγνώσκει το διήγημά του ''Φιλμ οκτώ χιλιοστών'' από τη συλλογή του βιβλίου των διηγημάτων του ''Εποχιακός διανομέας'' [εκδόσεις Πανoπτικόν, 2013]. Το διήγημα γράφτηκε σαν σχολιασμός των κινούμενων εικόνων πάνω σε μια οθόνη ενός υπολογιστή των ανθρώπων, των τόπων, των εθίμων ενός χωριού του 1961 ειδωμένα από το βιζέρ μιας ερασιτεχνικής κάμερας των 8 χιλιοστών σε μια έγχρωμη χωρίς ήχο μικρού μήκους τανία. 
 
Σχεδιασμός: Στέλιος Ψευτογκάς
Ο συγγραφέας, ανατρέχοντας υποσυνείδητα στην εξαιρετικά συγκινητική πιραντελλική γραφή του διηγήματος του μεγάλου Σικελού στη συζήτηση του με τη πεθαμένη μητέρα του- "Συζήτηση με τη μητέρα μου"- σε συνδυασμό με το σκιαθίτικο Παπαδιαμάντειο ύφος δημιουργεί μια θρησκευτική ατμόσφαιρα του πεπερασμένου αλλά και της χαράς της ζωής όσο αυτή θριαμβεύει. Οι παιδικές αναμνήσεις του συγγραφέα από τα αγαπημένα του πρόσωπα που υπάρχουν μοναχά στη μνήμη του πια, αναβιώνουν στις γεμάτο πόνο περιγραφές μιας ειδυλλιακής ζωής στο απομωνομένο από τον τεχνολογικό πολιτισμό χωριό του μιας περασμένης εποχής. Η βαθιά φωνή του ταιριάζει μουσικά με τα λεγόμενα του. Οι φράσεις του συγγραφέα μοντάρονται συντακτικά ή ανάλογα αντιστικτικά με τα πλάνα του έχρωμου ερασιτεχνικού χωρίς ήχο μικρού μήκους φίλμ 8 χιλιοστών που γυρίστηκε περίπου το 1961 από έναν άγνωστο μετανάστη του Βογατσικού στην Αμερική κατά τη διάρκεια μιας καλοκαιρινής επιστροφής του με την οικογένεια του στο χωριό της καταγωγής του. Το εξαιρετικά κινηματογραφικό ψηφιακό μοντάζ του Γιώργου Σπάνια που κατορθώνει με επιτυχία να συνδυάσει τη μυθοπλασία με το ντοκιμαντέρ έγινε πάνω στο ερασιτεχνικό φιλμ των 8 χιλιοστών που ανάρτησε στο You Tube o Κ. Μαραγκός του οποίου συγγενής υπήρξε ο ερασιτέχνης κινηματογραφιστής. Το τελικό συγκινησιακό αποτέλεσμα της ανάγνωσης που συνοδεύει το ερασιτεχνικό φιλμ αναδύεται και με την συνοδεία των a capella δημοτικών τραγουδιών που ακούγονται και ηχογραφήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του '70 από Βογατσιώτες ερασιτέχνες δημοτικούς τραγουδιστές. Τέλος οι παλιές φωτογραφίες εποχής προέρχονται από το αρχείο του Νώντα Τσίγκα, τον οποίο ευχαριστώ ιδιαίτερα για την τιμή που μου έκανε να μου εμπιστευτεί να ανεβάσω, μετά από την πρωτότυπη δική του ανάρτηση της ανάγνωσης του, το τελικό φιλμ για όλους τους φίλους που δεν γνωρίζουν την ύπαρξη του. Το link του φιλμ της πρωτότυπης ανάρτησης του Νώντα Τσίγκα είναι ΕΔΩ


                                    Μίλτος Αρβανιτάκης
                                                               29 Ιουλ 2017

Τρίτη 18 Ιουλίου 2017

Ταξίδι μιας μέρας...


(...χωρίς επιστροφή;)



[…] Μ’ άρεσε μια θέα. Το βασίλεμα παληό σαν και μένα. Και σύννεφα στον ουρανό μερικά και φως καθάριο πίσω, μεταλλικό. Και η χώρα ήταν ανοιχτή μπροστά μου. Kύτταζα στην Ήπειρο και στην Αλβανία. Τα Γρεβενά κάτω θα ήταν εκεί. Ο κατήφορος κατέβαινε στο ποτάμι, τον Αλιάκμονα. 

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ







"Παληό σαν και μένα..."

Και σκέφτηκα, πότε να ήταν που ανεβαίναμε κατά τον Αη Θανάση και σταθήκαμε να φωτογραφηθούμε (να μας φωτογραφήσει μάλλον ο καλός μου θείος Θανάσης Πανταζίδης). Χτες μήπως; 


Και πότε ήταν (αλλά σαν χτες πάλι το θυμάμαι) να του ετοιμάζει η γιαγιά μου το δανεικό κυνηγετικό σακκίδιο με τις προμήθειες της μέρας: Ψωμί, τυρί, ντομάτες, κεφτέδες, αυγά και ρακί... Να του στρώνει τη μικρή βελέντζα στο σαμάρι επάνω. Να του δίνει και κάτι παλιοπάπουτσα να ποδέσει μην τρυπήσει "τα καλά" από τις κοφτερές λιμάδες, και τις μπιστιριές, πάνω στ' αλώνια αυτά με τις πέτρες που είναι τα βουνά μας. (Με ποιόν πήγαινε να παλαίψει ο θειός μου;).


Κι αυτός ανέβηκε μαζί με τον λεβεντόγερο φίλο του  αφού ...."επίταξε" τ' άλογο του ξαδέρφου του του Μπάγκαβου [του Γιώργου]. Πρώτα στον Αη Θανάση κι ύστερα στον Αη Γιώργη στο Σκάπετο. Από το ταξίδι εκείνης της μέρας μόλις χτες ανακάλυψα πως υπήρχαν και φωτογραφίες κρυμμένες σε θετικό φιλμ (slides) παρακαλώ [υπόψιν για το 1966 μιλάμε τώρα...]. Και ιδού:


Κοιτάζοντας κάτω να απλώνεται το χωριό και πέρα απο την κοιλάδα του Αλιάκμονα η Πίνδος. Μι τ'ς τζιομπαναραίοι (σημ./translation: με τους τσοπάνηδες) αντάμα ψιλή κουβέντα. Κι ένας σκύλος που ήσυχα παρακολουθεί. Κόκκινη η φλοκάτη στο σαμάρι σαν αίμα...


 "Γλήγορο... Γλήγορο..." έλεγε ή γιαγιά άμα μίλαγες για κόκκινο στα όνειρα... 
(Γρήγορα! Σαν όνειρο πέρασαν όλα...).

Κι η αδερφή του, η Λούδα, εκείνα τα χρόνια - με ευαίσθητο ντύσιμο που δεν ήταν για μεγάλες ανηφόρες και ταλαιπώρια -  από τον Αη Νικόλα ίσως λιγο πιό πάνω θα κοίταξε κάτω μια στιγμή κι ύστερα γύρισε να απαθανατισθούν. Αυτή και τα άνθη της...



Ταξίδι μιας μέρας. Προσκύνημα. Ένα κοίταγμα από ψηλά στα αγαπημένα μέρη. Μια φωτογραφία. 

Και τέλος.



Κυριακή 16 Ιουλίου 2017

Ημερολόγιο 16ης Ιουλίου 2017 / Βογατσικό







Ακροβατώντας κατεβαίνουν
κόκκινα θαραλέα εφήμερα 
φωνάζοντας σχεδόν
Έρχονται "από κει πάνω"
και φανερώνουν τις απουσίες όλες. 
Οι ρίζες τους πού είναι;
(στον ουρανό ή στο χώμα;)
Ψιλή κόκκινη βροχούλα 
έπιασε να ραντίζει 
τον τοίχο της εξώπορτας 
στο κλειστό σπίτι
Και ήδη μου δείχνει πάλι
 -αβάσταχτο!-
το δρόμο της φυγής.


Τετάρτη 5 Ιουλίου 2017

Ο πολιτικός Φίλιππος Δραγούμης

 

 
Πορτραίτο του Φιλιππου Δραγούμη σε νεανική ηλικία από τον φίλο του χαράκτη Γιάννη Κεφαληνό.

 

του Στέφ. Πουγαρίδη*

 

[...] Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις σχετικά με την προσωπικότητα του Φίλιππου, όπως τον γνώρισα κατά τη διάρκεια της επιστημονικής έρευνας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενδελεχέστερη γνωριμία του κοινού με μία πολιτική φυσιογνωμία που κυριάρχησε στην περίοδο του Μεσοπολέμου στα πολιτικά πράγματα της Φλώρινας, αλλά και διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή σε περιόδους κρίσιμες για την ιστορία της Ελλάδας.
Ο Δραγούμης από τα νιάτα του μέχρι και τα γεράματά του υπήρξε πολιτικό όν.
 Ήδη, πριν από την κάθοδο του στην πολιτική κονίστρα, ήταν ενεργό μέλος της Φοιτητικής Συντροφιάς, ενός συλλόγου που εργαζόταν για την κατίσχυση του Δημοτικισμού. Παράλληλα, συμμετείχε στις πνευματικές και πολιτικές διεργασίες της εποχής, ενώ έδειχνε ζωηρό ενδιαφέρον για τη συγγραφή πεζογραφημάτων και ιστορικών πραγματειών.
Ο Φίλιππος κατήλθε για πρώτη φορά υποψήφιος στον Νομό Φλώρινας στις εκλογές του 1920, κατόπιν οικογενειακών πιέσεων, προκειμένου να καλύψει το πολιτικό κενό μετά τη δολοφονία του Ίωνα. Μέχρι τότε, όπως ο Φίλιππος καταγράφει στα Ημερολόγια που εξέδωσε, αδιαφορούσε για την ανάμειξή του στην ενεργό πολιτική και είχε επιλέξει να ακολουθήσει διπλωματική καριέρα. Ανήκοντας στον στενό κύκλο του Ίωνα Δραγούμη και του Σουλιώτη-Νικολαΐδη εκπροσωπούσε ένα ρεύμα σκέψης -λησμονημένο σήμερα- που πρέσβευε τη συγκρότηση Ανατολικής Συνομοσπονδίας στην Ανατολική Μεσόγειο ως αντίδοτο στους εθνικισμούς των κρατών της περιοχής. Σε αυτόν τον κρατικό συνεταιρισμό η Ελλάδα, κατά τη σύλληψη του Δραγούμη, θα πρωταγωνιστούσε με το επιχείρημα ότι αποτελεί διαχρονική κοινότητα κουλτούρας και ιστορίας.
Στη σταδιοδρομία του, όπως ο ίδιος αναφέρει, θέλησε να κρατήσει την πολιτική του αυτονομία και πορεύτηκε μαχόμενος τον άκρατο κομματισμό και τον διπολισμό της εποχής, εκφράζοντας, παράλληλα, αιτήματα για συναίνεση, άμβλυνση των οικονομικών ανισοτήτων, υπέρβαση των εθνοτικών διαχωρισμών και των τοπικών ανταγωνισμών.

Προύχοντες και Δημογέροντες  του Βογατσικού [διακρίνονται 1ος απο αριστερά οι διδάσκαλοι Αθαν.  Πανταζίδης και δίπλα του ο Χρ. Κωνσταντινίδης, τρίτος ο Ζήσης Τζήμας.Στο κέντρο [πέμπτος απο αριστερά]  ο, δολοφονηθείς τον Απρίλιο του 1944, κτηματίας Ζήσης Τακαντζιάς ["Βάρδας"] . Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη σε κάποια περιοδεία στην εκλογική του περιφέρεια από τον ίδιο τον Φίλιππο Δραγούμη καθώς επισκέφθηκε και την γενέτειρα (περ. 1930)/ Αρχείο Φιλίππου Στ. Δραγούμη.
Τις προτεραιότητές του αυτές τις στήριξε στις βασικές συνιστώσες της ιδεολογικής του συγκρότησης, όπως η αγροτική ιδέα, η αναβίωση της κοινοτικής παράδοσης στη Μακεδονία και η διοικητική αποκέντρωση των υπηρεσιών του ελληνικού κράτους. Για αυτό τον λόγο, ο ίδιος και οι οπαδοί του κατηγορήθηκαν από τους «εξ επαγγέλματος υπερπατριώτες» ως αυτονομιστές.
Στο πολιτειακό ζήτημα, αν και τη δεκαετία του 1910 τασσόταν αναφανδόν υπέρ της βασιλείας, υποστήριξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία μετά την καθιέρωσή του, το 1924. Αποχώρησε, μάλιστα, από τη μάχιμη πολιτική το 1936 ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος από τον Μεταξά.
Επανήλθε στο προσκήνιο της κεντρικής πολιτικής σκηνής το 1944 ως Υφυπουργός της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στο Λίβανο. Λόγω της προτέρας του θητείας στο διπλωματικό σώμα και της θεωρητικής του σκευής στα εθνικά θέματα θεωρήθηκε ο καταλληλότερος Έλληνας πολιτικός για να υποστηρίξει νομικά τις ελληνικές αξιώσεις για παραχώρηση, μεταξύ άλλων, της Βόρειας Ηπείρου και των Δωδεκανήσων ως ανταμοιβή για την ελληνική συμβολή στη συμμαχική νίκη. Το 1947, μάλιστα, σήκωσε μεγάλο βάρος της διαπραγμάτευσης των ελληνικών θέσεων στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι, όταν και διαμορφώθηκαν τα σημερινά σύνορα του ελληνικού κράτους. Η αστοχία επίτευξης του συνόλου των ελληνικών στόχων προκάλεσε επικρίσεις σε βάρος του. Για την πραγμάτωση των εθνικών επιδιώξεων διακήρυσσε αταλάντευτα και εργάστηκε για την ανάγκη σύνδεσης της ελληνικής πολιτικής με αυτήν των Φιλελεύθερων κρατών της Δύσης.
Την περίοδο του Μεσοπολέμου έλαβε μέρος στις θεωρητικές αναζητήσεις αναφορικά με την ελληνικότητα και την ανανέωση της Μεγάλης Ιδέας αποκαθαρμένης από το επεκτατικό περιεχόμενο της ξοφλημένης Μεγάλης Ιδέας της προηγούμενης περιόδου. Η εθνική του θεωρία για την εγχάραξη μιας νέας εθνικής ταυτότητας, όπως ο ίδιος την οραματιζόταν, εδραζόταν στη συγχώνευση σε ένα οργανικό όλο παραδοσιακών συντεταγμένων της σκέψης του, όπως ο εθνισμός, ο Ανατολισμός, ο Δημοτικισμός, πλαισιωμένες από τον μεταρρυθμιστικό σοσιαλισμό. Από το αναγεννητικό σχέδιο του Δραγούμη εξοβελίζονταν ο εθνικισμός, ο ιμπεριαλισμός και ο επαναστατικός κομμουνισμός.
Αυτή τη θεωρητική σύλληψη θέλησε να τη μετουσιώσει σε πολιτική πράξη πολιτευόμενος στον Νομό Φλώρινας άλλοτε αυτοδύναμα, ως επικεφαλής του Αγροτικού Κόμματος, και άλλοτε συνεργαζόμενος με το Λαϊκό κόμμα.
Από το 1920 μέχρι και το 1936 παρέμενε ηγετική φυσιογνωμία της πολιτικής ζωής στον Νομό, αντλώντας τη δύναμή του, κυρίως, από τη δεξαμενή των σλαβόφωνων ψηφοφόρων προς τους οποίους άπλωνε δίχτυ πολιτικής προστασίας με διακηρυγμένη πρόθεση να αμβλύνει τη, σε βάρος τους, καχυποψία των φορέων εξουσίας του ελληνικού κράτους. Ενδεικτική της αντίληψής του για την εθνικά επωφελή διαχείριση του σλαβόφωνου πληθυσμού του Νομού υπήρξε η εναντίωσή του το 1948 στις ακραίες φωνές «εθνικοφρόνων» πολιτικών παραγόντων που ζητούσαν την εκδίωξη από την Ελλάδα όλων των σλαβόφωνων συλλήβδην.

Ο Φίλιππος Δραγούμης φωτογραφίζεται ανάμεσα σε Βογατσιώτες στο "Παζάρι"(φωτ. περίπου του 1930)

Η πολιτική του σταδιοδρομία ολοκληρώθηκε το 1952, οπότε και αποχώρησε οριστικά από τον πολιτικό στίβο. Τα επόμενα χρόνια συνέχισε να αρθρογραφεί στον αθηναϊκό τύπο, ξιφουλκώντας κατά της τιτοϊκής μακεδονικής πολιτικής και καυτηριάζοντας ό,τι θεωρούσε αβελτηρία της ελληνικής διπλωματίας στο Μακεδονικό και το Κυπριακό Ζήτημα. Σε όλη του τη δράση, το αντικείμενο των πολιτικών του ενδιαφερόντων υπήρξε η προστασία των θαλερών ελληνικών κοινοτήτων της, της Τουρκίας, της Αιγύπτου, της Κύπρου, της Μακεδονίας, της Βόρειας Ηπείρου. Σημαντικό επίσης μέρος της πολιτικής του ενέργειας απορρόφησε η διαμόρφωση και η διατύπωση της ελληνικής επιχειρηματολογίας έναντι των ξένων προπαγανδών στην ελληνική Μακεδονία.
Ολοκληρώνοντας την αδρομερή προσέγγιση του Φίλιππου Δραγούμη φρονούμε ότι υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα με σημείο αναφοράς τη Φλώρινα, επιδεκτική σε πολλές ερμηνείες, μια και δραστηριοποιήθηκε τόσο στον χώρο του πνεύματος όσο και της πολιτικής, συμβάλλοντας, σε τοπικό επίπεδο, στη διαμόρφωση της πολιτικής συνειδητότητας των κατοίκων του Νομού και χαράσσοντας την εθνική στρατηγική σε θέματα των οποίων ο απόηχος φτάνει μέχρι και τις μέρες μας. Σήμερα, η αναβαθμισμένη γεωστρατηγική σημασία της Δυτικής Μακεδονίας, που φαίνεται να της προσδίδει η διέλευση αγωγών, αλλά και η αναζωπύρωση του εθνικισμού στη γειτονιά μας, καθιστά την πολιτική παρακαταθήκη του Δραγούμη επίκαιρη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.



Το άρθρο Ο πολιτικός Φίλιππος Δραγούμης αντλήθηκε από τον ιστότοπο neaflorina.gr και υπάρχει ΕΔΩ.

*O κ. Στεφ. Πουγαρίδης είναι Φιλόλογος. Το 2016 υπέβαλε με επιτυχία Μεταπυχιακή Διπλωματική εργασία με τον τίτλο «Το Μακεδονικό ζήτημα κατά τον Φίλιππο Δραγούμη (1912-1962)» στην Παιδαγωγική Σχολή της Φλώρινας-Τμήμα Δημοτικής εκπαίδευσης.