Βογατσικό "Νιάμερα"... Η ύπαιθρος εκκλησία

   

Νιάμερα 1992 -Στο μπαχτσέ της οικ. Παναγιώτη και Λίνας Σλημιστινού

Mε αφορμή τα «Νιάμερα» γεμίζει το χωριό κόσμο και ζωή. Μια γιορτινή σύναξη που σου επιτρέπει να διαπιστώνεις, ψηλαφώντας το σφυγμό του Βογατσικού, τι απόμεινε ακόμα ζωντανό, τι έσβησε και τι αργοπεθαίνει.

Τραγούδια, χοροί και ξεκαρδίσματα κάτω απ’ τους ίσκιους πανύψηλων δέντρων στο Σάντοβο. 

Καθώς ο ήχος του νερού που στέλνει ο «Λουσκιώτης» στ’ αυλάκια ακούγεται πια σαν ψίθυρος. Όμως κάποτε ήταν σαν δροσερό γέλιο και τραγούδισμα που συντρόφευε τους ρυθμούς της δουλειάς. Το σκάψιμο, τ’ αυλάκιασμα, το πότισμα, το κορφολογημα, τ’ αραίωμα, το φύτεμα, την ιερή  συγκομιδή...

Πιο κει  ο Αλιάκμονας συνεχίζει να κυλάει θυμώνοντας στις στροφές της κοίτης του. Όμως δεν είναι πια εκείνο το παλαιό ποτάμι που ήξερα…

Τα νιάμερα αποτελούν μια απαραίτητη ανάσα μέσα στο κατακαλόκαιρο για τους «παραθεριστές» και τους ντόπιους όσους  ρίζωσαν εδώ, εργάτες της γης του Σαντόβου -όσους απόμειναν πια-και μη. Οι δεσμοί στεριώνουν πιο καλά με κρασί, με τραγούδια  με γέλια και πειράγματα. Και με ιστορίες που ξαναθυμίζουν και «ξυπνούν».

Το Βογατσικό γιορτάζει και προσεύχεται…

Νιάμερα και το Σάντοβο έχει την τιμητική του. Η απροσχημάτιστη και βάρβαρη διχοτόμησή του από τον «μεγάλο δρόμο» που άλλαξε τελείως τη φυσιογνωμία της περιοχής, δεν έχει καταφέρει να εμποδίσει ή να ακυρώσει αυτά τα επετειακά για ορισμένους ραντεβού στην αγκαλιά του.

Και πάλι αντηχούν εδώ φωνές, μικρές φωτιές ανάβουν για να δεχτούν τις λιγοστές φέτος σούβλες, κιλίμια και κουρελούδες στρώνονται στους μπαχτσέδες κάτω από πλούσιους ίσκιους. 

Μια τελετουργία που κρατάει χρόνια επανέρχεται και σήμερα.

Για όσους δεν χώρεσαν ή δεν βρέθηκαν στην ώρα τους στην λειτουργία, έξω από την «Παναγιά στ’ αμπέλια» περιμένει η μαλάθα με τ’ αντίδωρο και το νάμα. Πάντα πίστευες πως αυτή και μόνο η επαφή με το Σάντοβο ήταν μια αληθινή μετάληψη. 

Και νά που αυτό φανερώνεται: ιδού εμπρός σου η ΥΠΑΙΘΡΟΣ εκκλησία!

Άνθρωποι που ξόδεψαν σχεδόν όλη τη ζωή τους στη σκληρή δουλειά εωθινοί πρίγκηπες των μπαχτσέδων, ακάματοι, νυκτοπόροι καβαλάρηδες, ιδανικοί οδοιπόροι, σε αγόγγυστο μεροδούλι - μεροφάι, σ’ έν' αδιάκοπο δημιουργικό αλισβερίσι με τη γόνιμη γη. Αλλού μπήγοντας παλούκια για ν’ ανέβουν οι φασολιές. Άλλοτε αραδίζοντας κοκκάρι και πατάτες. Ποτίζοντας το καλαμπόκι  και βλέποντάς το με λαχτάρα να ψηλώνει και να δένει καρπό. Κανακεύοντας τα ζαρζαβατικά: τις ντομάτες, τ’  αγγουράκια, τα πιπέρια, τις μελιτζάνες. Στήνοντας «κρεβάτια» για να ξαπλώσουν τα λαμπρά κουρίθια. Κάνοντας σαν μικρά παιδιά σαν έβλεπαν πως ωρίμαζαν και γλύκαιναν τον καρπό τους τα καρπούζια και τα πεπόνια...

Η γη αυτή φυσικά δεν τους έκανε πλούσιους, γιατί οι νόμοι της ζωής δεν εξασφαλίζουν αμοιβή αντάξια της εργασίας. Και τι μ’ αυτό όμως; Είδαν τα παιδιά τους ν’ ανθίζουν και να προκόβουν μεγαλωμένα από -και με- το Σάντοβο. Δηλαδή με τιμιότητα και δουλειά. Ποια μεγαλύτερη κατάθεση από αυτήν και ποιος τόκος ακριβότερος;

Σήμερα είναι όλοι εδώ. Και θυμούνται…

                             1964 - στο ποτάμι

  Σάντοβο ανήμερα της γιορτής. Στον Αλιάκμονα.
   Από τα αριστερά στη φωτογραφία: +Ζήσης Ρίζος ("Τζήκας τ' Μπάγκαβ'"), 
   ο ακούραστος εργάτης της "ντριστέλας" κι ο γιός του  Δήμητρης Ζ. Ρίζος,
  +Κλεοπάτρα Σαββαρίκα, Γιάννης Αθ. Πανταζίδης (κρατώντας ένα  
συρτάρι  στο αριστερό του χέρι ).  Αρχείο Ν.Τ.

        1997 -στην Παναγιά στ' αμπέλια

Ανάβοντας κερί στην Παναγιά στ' αμπέλια.
+Στέργιος Παπαστεργίου και +Κλεοπάτρα Σαββαρίκα.  Αρχείο Ν.Τ.

[Απόσπασμα -με λίγες καινούργιες προσθήκες /διορθώσεις στο ξανακοίταγμα-  από κείμενό μου που με τον τίτλο "Ημερολόγιο Αυγούστου '92-Βογατσικό" δημοσιεύθηκε το 1992 στην εφημερίδα "Το Βογατσικό", αριθ. φύλλου 83, σελ. 8& 9].