Βογατσιώτικος γλωσσοδέτης…

 

 

ΠΕΣ γρήγορα (αν μπορείς):

τσιούτσκα¹, ζιούσκα², τσιούσκα³

και αμέσως:

σιάτσκα⁴, σιάστ’σα⁵, Σιάτ’στα⁶

 

----------------------------------------------

1. (η) τσιούτσκα=καβάλα στην πλάτη ανθρώπου ή στη ράχη ζώου (γαϊδάρου συνήθως). Τουν πήρι τσιούσκα, Πήγα τσιούσκα στου γουμάρ’ ως τουν Τουρκόδρουμου

2. (η) ζιούσκα=το καρούμπαλο

3. (η) τσιούσκα=η καυτερή πιπεριά

4. σιάτσκα (ή και τσιάτσκα)=η κούπα (φλιτζάνα ή φιλτζάνα)*

5. σιάστ’σα=σάστισα, απόρησα, έμεινα έκπληκτος-σύξυλος, θαύμασα

6. Σιάτ’στα=η Σιάτιστα

 

*Ο συγγραφέας Ζήσης Σαρίκας, ο σπουδαιότερος μεταφραστής του Νίτσε στην Ελλάδα,  καλός φίλος και βογατσιώτης την καταγωγήν, μου θύμισε ότι  η κούπα στα ρωσικά λέγεται  чашка chashka, στα βουλγάρικα чаша chasha, στα σερβικά чаша čaša, στα ρουμάνικα ceașcă και στα ουγγρικά csésze. Ο Τριαντάφυλλος Γρέζος παρατηρεί, στο λεξικό που κατάρτισε με τους ιδιωματισμούς του Βογατσικού, ότι ένα πλήθος λέξεων έχουν σλαβική και τουρκική ρίζα-προέλευση. Οι περισσότερες όμως (κατά συντριπτική πλειοψηφἰα) έχουν αμιγώς ελληνική - αρχαιοελληνικη  (και ομηρική ακόμα ) προέλευση.