«η γερόντισσα της υπαίθρου…»

 

Μια φωτογραφία από το Αρχείο του Φιλίππου Στεφ. Δραγούμη*

 

 

 «Βογατσικιώτισα» Φωτογ.: Φίλιππος Στ. Δραγούμης, 1930 (;),

 Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

 

 

Η φωτογραφία θα έχει τραβηχτεί κάπου ανάμεσα στα 1927-1930. Δεν ξέρω αν αυτή η γερόντισσα  είναι συγγενής των Δραγούμηδων. Τη φωτογραφίζει πάντως ο Φίλιππος Στεφ. Δραγούμης. Ενδεχομένως να είναι. Υποθέτω μέχρι και την ώρα που είναι τραβηγμένη η φωτογραφία αυτή αλλά δεν ξέρω πού ακριβώς. Οπωσδήποτε είναι νωρίς το πρωί. Με την ανατολή. Το φως πέφτει στα δεξιά (εξόν κι αν η φωνογραφία έχει τυπωθεί ανάποδα). Έρχεται από πλάγια ο ήλιος που βγαίνει από τη μεριά του Αη Γιάννη στο «Προσήλιο». Παρατηρώ το εργόχειρο. Κάποια μάλλινη φανέλα θα πλέκει ίσως. Όρθια. Xειμώνας θα είναι. Με την καθημερινή «στολή» της βογατσιώτισας, με βαριά ρούχα και με το κλασσικό κούρεμα. Κοντό «σαν ινδιάνας μαλλί». Έτσι είχε προσφυώς αποφανθεί ο μακαρίτης φίλος Γιώργος Γκολομπίας ό «ακάτσωτος» ερευνητής.

Σκέφτομαι  πως αυτή η γυναίκα γεννήθηκε και έζησε «μέσα στη Τουρκιά», είδε το χωριό της να απελευθερώνεται καμένο σχεδόν ολοσχερώς. «Επί των ερειπίων», όσοι δεν έφυγαν για τη Αμέρικα ή γι’ αλλού, έχτισαν καινούργια σπίτια.

Με την ανατολή λοιπόν  (στο τρίτο πιά του αιώνος) ή ίδια γυναίκα ΟΡΘΙΑ πλέκει. Δίπλα στο καλοδουλεμένο ντουβάρι, με την ολοκαίνουργια ξυλοδεσιά όπως είμαι σε θέση να διακρίνω. Θα είναι καινούργιο και το σπίτι, που δεν φαίνεται στη φωτογραφία.

Παρατηρώ τον ίσκιο της γυναίκας όπως πέφτει τον τοίχο και ασαφοποιεί το καθετί από τη μορφή της. Και φέρνω στο νου μου τις τέσσερις λέξεις:  η γερόντισσα της υπαίθρου…, από το ποίημα  «Αι Συνέπειαι της Παλαιάς Ιστορίας» του φίλου Τάσου Ζαφειριάδη που αφορά τη συνάντησή του  με την (γλυπτική) καρικατούρα του Βιζυηνού, ανεβαίνοντας από την Ευαγγελίστρια προς τις Σαράντα εκκλησιές,  και περιλαμβάνεται στη συλλογή του Ο μάγος Αλκαζάρ που εκδόθηκε πρόσφατα από το Ροδακιό της Τζούλιας Τσιακίρη.

Η γερόντισσα που σοβαρή, με κύρος, με υπομονή, ευγένεια πλέκει ξανά πλάι σε μαστόρικα δουλεμένο ντουβάρι στο Βογατσικό. Με την ανατολή του ηλίου μιας καινούργιας εποχής…

 

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Η φωτογραφία ανήκει στη συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Ευχαριστώ τον αγαπητό κ. Φίλιππο Μαζαράκη-Αινιάνα (εγγονό του Φιλίππου Δραγούμη- ιστορικό-ερευνητή-επιμελητή του Μουσείου) για την αποστολή της φωτογραφίας και την παραχώρηση της άδειας δημοσίευσής της.