της ΕΥΤΕΡΠΗΣ ΓΙΟΥΛΤΣΗ
Όταν ο Χρήστος Γκολομπίας, ως παιδί πήγαινε βόλτα με τον πατέρα του στα
παλαιοπωλεία του Μπιτ Παζάρ, τον παρακολουθούσε να ψάχνει για παλιές
κάρτες και άλλα αντικείμενα. Τον ειδοποιούσαν συνήθως φίλοι του
συλλέκτες ότι έχουν έρθει κάποιες καρτ ποστάλ από την Καστοριά κι
εκείνος έσπευδε για να τις δει από κοντά και να τις αγοράσει.
Ο Χρήστος ήταν τότε πολύ μικρός για να αντιληφθεί το μέγεθος του έργου του πατέρα του, Γιώργου Γκολομπία, ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο μέρος των γυάλινων φωτογραφικών πλακών του φωτογράφου Λεωνίδα Παπάζογλου, ανεκτίμητης αξίας σήμερα, πάνω από 1500 βιβλία, χιλιάδες κάρτες από την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, παλιές εφημερίδες της Καστοριάς, αφίσες, γελοιογραφίες, συλλογές από χάρτες της εποχής του Μακεδονικού Αγώνα, αρχεία με το γενεαλογικό δέντρο οικογενειών της περιοχής, σχολικά τετράδια του 1900, ακόμη και παλιά πακέτα από τσιγάρα, αλλά και καπάκια από μπουκάλια αναψυκτικών!
"Ο πατέρας μου, Γιώργος Γκολομπίας, από μικρός μάζευε οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του και είχε σχέση με την ιδιαίτερή του πατρίδα, το Βογατσικό, την Καστοριά και γενικότερα τη δυτική Μακεδονία", αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 24χρονος γιος του, Χρήστος.
Όπως επισημαίνει, μάλιστα, χαρακτηριστικά, "στη συλλογή αυτή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ένα βιβλίο του 1729, πολλά άλλα του 18ου αιώνα, μια αφίσα - γελοιογραφία από την εποχή του Βενιζέλου που τον εμφανίζει μαζί με άλλους υποψήφιους για τις εκλογές, με μεγάλα κεφάλια, έντονα χαρακτηριστικά και επιτηδευμένες φορεσιές, καθώς και γελοιογραφίες της εφημερίδας το 'Σκάνδαλο', που εκδίδονταν στην Κωνσταντινούπολη το 1920 και είχε αρκετά ανέκδοτα, στο βαθμό βέβαια που το επέτρεπε η εποχή".
Η πρώτη δημοσίευση του Γιώργου Γκολομπία
Η πρώτη δημοσίευση του Γιώργου Γκολομπία έγινε στο περιοδικό "Τα Μακεδονικά", που εξέδιδε η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Επρόκειτο για τη μετεγγραφή, τη μετάφραση των επιγραφών μιας από τις πολλές βυζαντινές εκκλησίες της Καστοριάς. "Ήταν τότε 20 ετών, φοιτητής της Ιατρικής Σχολής, όταν ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με τη συλλογή ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων. Ερχόταν σε επαφή με πολύ κόσμο και όλοι ήταν πρόθυμοι να του δώσουν τα αρχεία των οικογενειών τους. Εκείνος έπαιρνε συνεντεύξεις από ηλικιωμένους και γιαγιάδες και ρωτούσε για την παράδοση του τόπου, τα ήθη, τις συνήθειες, τη λαογραφία στο σύνολό της", σημειώνει ο Χρήστος Γκολομπίας.
Σημαντικό τμήμα των αντικειμένων και αρχείων που έχει διασώσει προέρχονται, άλλωστε, από εγκαταλειμμένα σπίτια της Καστοριάς, που ερήμωναν και κάποια στιγμή κατέρρεαν από μόνα τους. Μπαίνοντας στο ετοιμόρροπο ή ακόμη και γκρεμισμένο σπίτι έβλεπε μπροστά του παλιά τετράδια, σημειώσεις με ποιήματα, φωτογραφίες, απομνημονεύματα των ιδιοκτητών, τα οποία συγκέντρωνε, ταξινομούσε, και καταλογογραφούσε, δίνοντάς τους μια θέση στην ιστορία της πόλης.
Το φωτογραφικό αρχείο των αδελφών Παπάζογλου
Ωστόσο, το πιο εντυπωσιακό και μεγάλης ιστορικής αξίας κομμάτι της συλλογής Γκολομπία είναι το φωτογραφικό αρχείο των αδελφών Παπάζογλου. Ο Λεωνίδας και ο Παντελής Παπάζογλου, γύρω στα 1900, κατέκτησαν το μονοπώλιο της φωτογραφίας στην Καστοριά και παρήγαγαν έργο μείζονος σημασίας για την ιστορία της φωτογραφίας, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο, λόγω της υψηλής ποιότητας των φωτογραφιών, αλλά και της δικής τους ικανότητας να αποτυπώνουν τα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά των προσώπων.
"Αυτά τα τζάμια, εγώ τα ήξερα από μικρός, αλλά τα τελευταία χρόνια έμαθα την ιστορία τους. Οι αδελφοί Παπάζογλου είχαν κάνει τότε μόδα τη φωτογραφία. Ήταν πολύ σημαντικό για κάποιον να φωτογραφηθεί. Γι' αυτό το λόγο όλοι ήθελαν να δώσουν κάποια χρήματα και να φωτογραφηθούν με τα παιδιά τους, την οικογένειά τους. Κάποιος ήθελε να βγει φωτογραφία με τα πρόβατά του και κάποιος άλλος με την παραδοσιακή στολή", αναφέρει ο Χρήστος Γκολομπίας.
Για τον τρόπο, με τον οποίο έφτασε αυτό το αρχείο στα χέρια του πατέρα του, διηγείται: "Η κόρη του Λεωνίδα Παπάζογλου, που είναι σήμερα αρκετά μεγάλη σε ηλικία, διατηρούσε το αρχείο του στο υπόγειο του σπιτιού της. Μάλιστα, η ίδια έχει αναφέρει πως καθώς τότε δεν ήταν γνωστή η τεράστια αξία των φωτογραφικών αυτών πλακών, τις χρησιμοποιούσαν πολλές φορές για να αντικαταστήσουν τζάμια που είχαν σπάσει στο σπίτι ή την εκκλησία, καθώς το γυαλί στοίχιζε τότε ακριβά… Κάποια στιγμή ενδιαφέρθηκε ένας φωτογράφος της Καστοριάς, στον οποίο η κόρη του Παπάζογλου δώρισε τα πιο καλοδιατηρημένα αρνητικά. Κάποια άλλα τα παραχώρησε στον αρχιτέκτονα Πάνο Τσολάκη, ο οποίος αργότερα τα έδωσε στο Γιώργο Γκολομπία. Εκείνος, μάλιστα, αγόρασε και το αρχείο του Καστοριανού φωτογράφου, καταφέρνοντας τελικά να συγκεντρώσει 2.500 γυάλινες πλάκες. Το υπόλοιπο αρχείο, σε μια επιχείρηση καθαριότητας του σπιτιού του Παπάζογλου, κατέληξε στο δημοτικό σκουπιδότοπο της Καστοριάς".
Όλο αυτό το υλικό σκαναρίστηκε και ψηφιοποιήθηκε με τη βοήθεια του Κωστή Αντωνιάδη, πρώην διευθυντή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και άρχισε να εκτίθεται στο κοινό με παρουσιάσεις στη Φλώρινα, την Καστοριά, τη Βουλγαρία, την Αθήνα και τα Ιωάννινα.
Η συνεργασία με τον Ιερομόναχο Ιουστίνο
Ο Χρήστος ήταν τότε πολύ μικρός για να αντιληφθεί το μέγεθος του έργου του πατέρα του, Γιώργου Γκολομπία, ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο μέρος των γυάλινων φωτογραφικών πλακών του φωτογράφου Λεωνίδα Παπάζογλου, ανεκτίμητης αξίας σήμερα, πάνω από 1500 βιβλία, χιλιάδες κάρτες από την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, παλιές εφημερίδες της Καστοριάς, αφίσες, γελοιογραφίες, συλλογές από χάρτες της εποχής του Μακεδονικού Αγώνα, αρχεία με το γενεαλογικό δέντρο οικογενειών της περιοχής, σχολικά τετράδια του 1900, ακόμη και παλιά πακέτα από τσιγάρα, αλλά και καπάκια από μπουκάλια αναψυκτικών!
"Ο πατέρας μου, Γιώργος Γκολομπίας, από μικρός μάζευε οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του και είχε σχέση με την ιδιαίτερή του πατρίδα, το Βογατσικό, την Καστοριά και γενικότερα τη δυτική Μακεδονία", αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο 24χρονος γιος του, Χρήστος.
Όπως επισημαίνει, μάλιστα, χαρακτηριστικά, "στη συλλογή αυτή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ένα βιβλίο του 1729, πολλά άλλα του 18ου αιώνα, μια αφίσα - γελοιογραφία από την εποχή του Βενιζέλου που τον εμφανίζει μαζί με άλλους υποψήφιους για τις εκλογές, με μεγάλα κεφάλια, έντονα χαρακτηριστικά και επιτηδευμένες φορεσιές, καθώς και γελοιογραφίες της εφημερίδας το 'Σκάνδαλο', που εκδίδονταν στην Κωνσταντινούπολη το 1920 και είχε αρκετά ανέκδοτα, στο βαθμό βέβαια που το επέτρεπε η εποχή".
Η πρώτη δημοσίευση του Γιώργου Γκολομπία
Η πρώτη δημοσίευση του Γιώργου Γκολομπία έγινε στο περιοδικό "Τα Μακεδονικά", που εξέδιδε η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. Επρόκειτο για τη μετεγγραφή, τη μετάφραση των επιγραφών μιας από τις πολλές βυζαντινές εκκλησίες της Καστοριάς. "Ήταν τότε 20 ετών, φοιτητής της Ιατρικής Σχολής, όταν ξεκίνησε να ασχολείται συστηματικά με τη συλλογή ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων. Ερχόταν σε επαφή με πολύ κόσμο και όλοι ήταν πρόθυμοι να του δώσουν τα αρχεία των οικογενειών τους. Εκείνος έπαιρνε συνεντεύξεις από ηλικιωμένους και γιαγιάδες και ρωτούσε για την παράδοση του τόπου, τα ήθη, τις συνήθειες, τη λαογραφία στο σύνολό της", σημειώνει ο Χρήστος Γκολομπίας.
Σημαντικό τμήμα των αντικειμένων και αρχείων που έχει διασώσει προέρχονται, άλλωστε, από εγκαταλειμμένα σπίτια της Καστοριάς, που ερήμωναν και κάποια στιγμή κατέρρεαν από μόνα τους. Μπαίνοντας στο ετοιμόρροπο ή ακόμη και γκρεμισμένο σπίτι έβλεπε μπροστά του παλιά τετράδια, σημειώσεις με ποιήματα, φωτογραφίες, απομνημονεύματα των ιδιοκτητών, τα οποία συγκέντρωνε, ταξινομούσε, και καταλογογραφούσε, δίνοντάς τους μια θέση στην ιστορία της πόλης.
Το φωτογραφικό αρχείο των αδελφών Παπάζογλου
Ωστόσο, το πιο εντυπωσιακό και μεγάλης ιστορικής αξίας κομμάτι της συλλογής Γκολομπία είναι το φωτογραφικό αρχείο των αδελφών Παπάζογλου. Ο Λεωνίδας και ο Παντελής Παπάζογλου, γύρω στα 1900, κατέκτησαν το μονοπώλιο της φωτογραφίας στην Καστοριά και παρήγαγαν έργο μείζονος σημασίας για την ιστορία της φωτογραφίας, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και πανελλήνιο επίπεδο, λόγω της υψηλής ποιότητας των φωτογραφιών, αλλά και της δικής τους ικανότητας να αποτυπώνουν τα ψυχογραφικά χαρακτηριστικά των προσώπων.
"Αυτά τα τζάμια, εγώ τα ήξερα από μικρός, αλλά τα τελευταία χρόνια έμαθα την ιστορία τους. Οι αδελφοί Παπάζογλου είχαν κάνει τότε μόδα τη φωτογραφία. Ήταν πολύ σημαντικό για κάποιον να φωτογραφηθεί. Γι' αυτό το λόγο όλοι ήθελαν να δώσουν κάποια χρήματα και να φωτογραφηθούν με τα παιδιά τους, την οικογένειά τους. Κάποιος ήθελε να βγει φωτογραφία με τα πρόβατά του και κάποιος άλλος με την παραδοσιακή στολή", αναφέρει ο Χρήστος Γκολομπίας.
Για τον τρόπο, με τον οποίο έφτασε αυτό το αρχείο στα χέρια του πατέρα του, διηγείται: "Η κόρη του Λεωνίδα Παπάζογλου, που είναι σήμερα αρκετά μεγάλη σε ηλικία, διατηρούσε το αρχείο του στο υπόγειο του σπιτιού της. Μάλιστα, η ίδια έχει αναφέρει πως καθώς τότε δεν ήταν γνωστή η τεράστια αξία των φωτογραφικών αυτών πλακών, τις χρησιμοποιούσαν πολλές φορές για να αντικαταστήσουν τζάμια που είχαν σπάσει στο σπίτι ή την εκκλησία, καθώς το γυαλί στοίχιζε τότε ακριβά… Κάποια στιγμή ενδιαφέρθηκε ένας φωτογράφος της Καστοριάς, στον οποίο η κόρη του Παπάζογλου δώρισε τα πιο καλοδιατηρημένα αρνητικά. Κάποια άλλα τα παραχώρησε στον αρχιτέκτονα Πάνο Τσολάκη, ο οποίος αργότερα τα έδωσε στο Γιώργο Γκολομπία. Εκείνος, μάλιστα, αγόρασε και το αρχείο του Καστοριανού φωτογράφου, καταφέρνοντας τελικά να συγκεντρώσει 2.500 γυάλινες πλάκες. Το υπόλοιπο αρχείο, σε μια επιχείρηση καθαριότητας του σπιτιού του Παπάζογλου, κατέληξε στο δημοτικό σκουπιδότοπο της Καστοριάς".
Όλο αυτό το υλικό σκαναρίστηκε και ψηφιοποιήθηκε με τη βοήθεια του Κωστή Αντωνιάδη, πρώην διευθυντή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και άρχισε να εκτίθεται στο κοινό με παρουσιάσεις στη Φλώρινα, την Καστοριά, τη Βουλγαρία, την Αθήνα και τα Ιωάννινα.
Η συνεργασία με τον Ιερομόναχο Ιουστίνο
Κάποια στιγμή, ο Γιώργος Γκολομπίας συνεργάστηκε με τον ιερομόναχο
Ιουστίνο Σιμωνοπετρίτη, υπεύθυνο της Αγιορειτικής Φωτοθήκης, σε μια
προσπάθεια συλλογής των χάρτινων εικόνων με τις αντίστοιχες μήτρες τους
από τη Μονή Σίμωνος Πέτρας και άλλα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Τα
ταξίδια ήταν πολλά, σε κάθε ένα απ' αυτά οι δύο συλλέκτες συγκέντρωναν
όλο και μεγαλύτερο αριθμό εικόνων και η έρευνα δεν σταματούσε ποτέ.
Το τεράστιο αυτό έργο ανέκοψε μια σπάνια ασθένεια, που ταλαιπώρησε για χρόνια τον Γιώργο Γκολομπία. "Παρ' όλα αυτά, το πήρε πολύ γενναία, αντιμετώπισε την ασθένεια σαν παλικάρι, δεν παραιτήθηκε και έβρισκε τη δύναμη να συνεχίζει μέχρι το τέλος, που ήρθε το 2009", λέει ο γιος του και δεν κρύβει πως και ο ίδιος βρέθηκε απροετοίμαστος για τον τρόπο, με τον οποίο θα πρέπει να χειριστεί τώρα την κληρονομιά του πατέρα του, την τεράστια συλλογή του.
"Ο πατέρας μου είχε όλη αυτή τη συλλογή στο 'σκληρό δίσκο' του μυαλού του. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα μεγάλο αρχείο, που πρέπει να ταξινομηθεί και να μελετηθεί, προσφέροντας μεγάλες δυνατότητες ιστορικής και λαογραφικής έρευνας", σημειώνει ο Χρήστος Γκολομπίας και αναφέρει ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με το Μουσείο Μπενάκη για την αξιοποίηση του συνόλου της συλλογής.
Τα σχέδια που δεν ολοκληρώθηκαν
Στις προθέσεις του Γιώργου Γκολομπία, προτού πεθάνει, ήταν η έκδοση ενός βιβλίου με τις καρτ ποστάλ της Καστοριάς, με τον ίδιο τρόπο, όπως έγινε το βιβλίο για τις καρτ ποστάλ της Κοζάνης και η έκδοση για το αρχείο Παπάζογλου. Παράλληλα, υπήρχαν όνειρα για τη δημιουργία ενός βιβλίου με εικόνες του Αγίου Όρους, για μια καταγραφή των εφημερίδων της Καστοριάς και μια ταξινόμηση των κειμένων λαογραφικού περιεχομένου.
"Σίγουρα, όμως, ο πατέρας μου δεν τα έκανε όλα αυτά για να τα εκδώσει. Μάζευε οτιδήποτε θεωρούσε σημαντικό, επειδή αυτό του άρεσε να κάνει. Εκτός από εξαιρετικός συλλέκτης ήταν επίσης ένας πολύ καλός πατέρας, ένας γλυκός άνθρωπος και ένας σπουδαίος γιατρός, που βοήθησε πολύ κόσμο να γίνει καλά", σχολιάζει σήμερα ο γιος του.
Στο μεταξύ, οι ανεξερεύνητοι θησαυροί του αρχείου Γκολομπία αναζητούν ακόμη μια έμπειρη ματιά, το μεράκι και το ενδιαφέρον εκείνων των ειδικών, που θα καταφέρουν να "ξεκλειδώσουν" και να αποκαλύψουν τα μυστικά τους και να συμπληρώσουν τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ της ιστορίας και της λαογραφίας της Καστοριάς.
Πηγή: healthyliving.gr
ΣΗΜ. Oι φωτογραφίες από το λεύκωμα ανήκουν στo Aρχείο Γιώργου Γκολομπία το οποίο διαχειρίζεται ο γυιός του Χρήστος Γκολομπίας.
Το τεράστιο αυτό έργο ανέκοψε μια σπάνια ασθένεια, που ταλαιπώρησε για χρόνια τον Γιώργο Γκολομπία. "Παρ' όλα αυτά, το πήρε πολύ γενναία, αντιμετώπισε την ασθένεια σαν παλικάρι, δεν παραιτήθηκε και έβρισκε τη δύναμη να συνεχίζει μέχρι το τέλος, που ήρθε το 2009", λέει ο γιος του και δεν κρύβει πως και ο ίδιος βρέθηκε απροετοίμαστος για τον τρόπο, με τον οποίο θα πρέπει να χειριστεί τώρα την κληρονομιά του πατέρα του, την τεράστια συλλογή του.
"Ο πατέρας μου είχε όλη αυτή τη συλλογή στο 'σκληρό δίσκο' του μυαλού του. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα μεγάλο αρχείο, που πρέπει να ταξινομηθεί και να μελετηθεί, προσφέροντας μεγάλες δυνατότητες ιστορικής και λαογραφικής έρευνας", σημειώνει ο Χρήστος Γκολομπίας και αναφέρει ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με το Μουσείο Μπενάκη για την αξιοποίηση του συνόλου της συλλογής.
Τα σχέδια που δεν ολοκληρώθηκαν
Στις προθέσεις του Γιώργου Γκολομπία, προτού πεθάνει, ήταν η έκδοση ενός βιβλίου με τις καρτ ποστάλ της Καστοριάς, με τον ίδιο τρόπο, όπως έγινε το βιβλίο για τις καρτ ποστάλ της Κοζάνης και η έκδοση για το αρχείο Παπάζογλου. Παράλληλα, υπήρχαν όνειρα για τη δημιουργία ενός βιβλίου με εικόνες του Αγίου Όρους, για μια καταγραφή των εφημερίδων της Καστοριάς και μια ταξινόμηση των κειμένων λαογραφικού περιεχομένου.
"Σίγουρα, όμως, ο πατέρας μου δεν τα έκανε όλα αυτά για να τα εκδώσει. Μάζευε οτιδήποτε θεωρούσε σημαντικό, επειδή αυτό του άρεσε να κάνει. Εκτός από εξαιρετικός συλλέκτης ήταν επίσης ένας πολύ καλός πατέρας, ένας γλυκός άνθρωπος και ένας σπουδαίος γιατρός, που βοήθησε πολύ κόσμο να γίνει καλά", σχολιάζει σήμερα ο γιος του.
Στο μεταξύ, οι ανεξερεύνητοι θησαυροί του αρχείου Γκολομπία αναζητούν ακόμη μια έμπειρη ματιά, το μεράκι και το ενδιαφέρον εκείνων των ειδικών, που θα καταφέρουν να "ξεκλειδώσουν" και να αποκαλύψουν τα μυστικά τους και να συμπληρώσουν τα κομμάτια που λείπουν από το παζλ της ιστορίας και της λαογραφίας της Καστοριάς.
Πηγή: healthyliving.gr
ΣΗΜ. Oι φωτογραφίες από το λεύκωμα ανήκουν στo Aρχείο Γιώργου Γκολομπία το οποίο διαχειρίζεται ο γυιός του Χρήστος Γκολομπίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου