"Εκπρόσωπος μίας θαρραλέας γενιάς"

The visit / «Η επίσκεψη»,  της Στέλλας Αλισάνογλου

δείτε ολόκληρη την ταινία* εδώ   [HD, διάρκεια 25΄]

Η γιαγιά Ματίνα, μιλάει για τη ζωή της, τον πόλεμο και τις δυσκολίες, με σκόρπιες σκέψεις και αναμνήσεις, την ώρα που ζωγραφίζει.

«H επαρχία δικάζει!!!». Mια φράση που σου μπήγεται μαχαίρι καθώς βλέπεις την μικρή αυτήν ταινία. Μια ηλικιωμένη γυναίκα διηγείται μπροστά στο φακό τη διαδρομή μιας ζωής. Τη δικής της. Τα σκληρά χρόνια. Η υπομονή, η αυταπάρνηση, ο αγώνας να σταθεί κανείς όρθιος. Παγκόσμιος Πόλεμος, εμφύλιος, φτώχεια. Και ξανά: «εγώ  δ ι κ ά σ τ η κ α ...» , από τα σκληρά ήθη, αυτές τις μυλόπετρες για τους ανθρώπους... H  Ματίνα Παπαγεωργίου ήθελε «να μάθει γράμματα, να γίνει δασκάλα». Ο πατέρας της την πήρε από το σχολειό στην Τρίτη Δημοτικού. «Γιατί μου πήρες την καλύτερη μαθήτριά μου;» του είπε ο δάσκαλος που τους επισκέφθηκε λίγο μετά στο σπίτι. «Έχω πέντε κορίτσια και κτήματα πολλά...» ήταν η απάντηση του πατέρα... Της αγόρασαν μια ραπτομηχανή «Κρίτσιλερ» («όχι Σίνγκερ» διορθώνει τον εγγονό της Βαγγέλη) κι από δώδεκα χρονώ ράβει «στα περίχωρα» της Ηλείας. Τους διορθώνει τα ρούχα και κάνει νυφικά. «Ήθελα ότι έβλεπα να το κάνω» λέει. Αραβωνιάζεται  με προξενιό τον Λάμπη και τον παντρεύεται όταν γυρίζει ανάπηρος από κρυοπαγήματα από το μέτωπο της Αλβανίας. «Τον αγάπησα, ήταν καλός άνθρωπος». Μαζί του θα πάνε στην Αθήνα θα στήσουν πρώτα πρατήριο άρτου κι έπειτα ψιλικατζίδικο. 

Μια ζωή σαν δοσμένη για κάποιο χρέος. Λες κι η ζωή ήταν αλλουνού...

 Η γιαγιά Ματίνα (Παπαγεωργίου) διασώθηκε μέσα από τη ματιά και τη σοφή διαχείριση του υλικού από την σκηνοθέτη Στέλα Αλισάνογλου σε ...μια επίσκεψη. Τα φύλλα που ζωγράφιζε η γιαγιά Ματίνα πολύχρωμα, παράξενα, ανυπόστατα,  σχεδόν ανύπαρκτα, παραμένουν αειθαλή, εκδικητικά, καταγγελτικά, ζωηρόχρωμα, ξεχωριστά ακόμα και τώρα που αυτή δεν ζει πια (αφού τις προάλλες πλήρης ημερών- σε ηλικία 102 ετών- αναχώρησε...).

ΝΩΝΤΑΣ ΤΣΙΓΚΑΣ
 

 

Πριν από λίγη ώρα χτύπησε το τηλέφωνο. Δεν το λες πως είναι για καλό όταν σ' ενημερώνουν για θανατικό. Δεν έτρεφα ποτέ ιδιαίτερη αγάπη για τους πολύ ηλικιωμένους ανθρώπους. Είχα πάντα γλυκόπικρα συναισθήματα. Η γιαγιά Ματίνα, που έφυγε σήμερα σε ηλικία 102 ετών, χωρίς να το γνωρίζει έκανε αυτά τα συναισθήματα περισσότερο γλυκά και λιγότερο πικρά.

Τούτο το φευγιό πέρα από την αναπόφευκτη συγκίνηση που μου προκαλεί, φέρνει και ψυχική αγαλλίαση - θα τολμήσω να πω χαρά, ναι χαρά. Γιατί χάρη στην επίσκεψη που της έκανα πριν από λίγα χρόνια, ήρθα κοντά, έστω και για λίγο, με την αγάπη για τη ζωή από μια οπτική πολύ μακριά από αυτό που ζούσα τότε κι από αυτό που ζω τώρα.

***

Στη μνήμη της γιαγιάς Ματίνας, από 'δω και στο εξής, το ταινιάκι που φτιάξαμε παρέα, με τον εγγονό της Βαγγέλη Παπαγεωργίου, θα παραμείνει ανοικτό στο διαδίκτυο.

Το φθινόπωρο του 2012, βρεθήκαμε όλοι μαζί να παρακολουθούμε «την επίσκεψη»  στο πανί, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Χαλκίδας.

Σ' ευχαριστώ κι εγώ Βαγγέλη για τη συνάντηση και την αγάπη σας!

Αντίο γιαγιά Ματίνα! Θα σε θυμάμαι!

Στέλα Αλισάνογλου

[ Δείτε εδώ το κείμενο της Vassilikis Georga/LIFO 2.4.2013: http://www.lifo.gr/lifoland/you-send-it/26205 ]

*Το ντοκυμαντέρ προβλήθηκε στο 2nd Champaign Greek Film Festival στο Σικάγο.  Σ' αυτό   πήρε το βραβείο Special Jury Award, με το σχόλιο: to 98 year old Ms Stamatina Papageorgiou (narrator of The Visit by Stella Alisanoglou) as an outstanding representative of the courageous generation.
Εκπρόσωπος μίας θαρραλέας γενιάς. Το έχει στο κομοδίνο της, δίπλα από τη φωτογραφία του Λάμπη. Κι αν την ρωτήσεις τι είναι αυτό, σου λέει «Ξέρω 'γω παιδάκι; Για κάτι μου έδωσαν βραβείο». Πριν λίγες μέρες έκλεισε τα 99 και συνεχίζει.