Οι παροιμίες του Βογατσικου τώρα online...

 ...ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ 

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ, ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

 

● Έκαμι το γννί βελόν’ 

● Έτσ’ γελούν του γουμάρ’ κι του βάνουν του σαμάρ’ 

● Έχ’ νοικιασμένου τ’ απάν’ του πάτωμα 

● Άσπρα γένεια, πούτσα δρέϊνια 

● Να ζήσ’ς ως που να πής τουν πέτνου μπασιάκου κι τ’ν αρνίθα κάκου 

● Ξύλα κούτσουρα δαυλιά καμένα 

● Ου λαηνάς οπ’ θέλ’ ακουλνάει του χιρούλ’ 

 

Αυτές και άλλες παροιμίες ακόμα, με ένα ΚΛΙΚ ΕΔΩ  μπορούν πλέον όλοι οι βογατσιώτες και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος, να δουν στο υλικό από το Βογατσικό που συγκέντρωσε, πριν από έναν και πλέον αιώνα,  ο βογατσιώτης φιλόλογος-δημοδιδάσκαλος, Τριαντάφυλλος Γρέζος  (Βογατσικό, 1859- Αρναία;, 1918).

H ιστοσελίδα είναι  εύχρηστη. Με «κλικ» στα κεφαλαία γράμματα στην πάνω μπάρα, βγαίνουν με αλφαβητική σειρά οι παροιμίες (υπάρχει και ευρετήριο). Με «κλικ» στην κάθε παροιμία δίνεται η ερμηνεία χωρίς βέβαια τον αναλυτικό, λίαν χαριτωμένο ή και τολμηρό συχνά τρόπο του Γρέζου που συναντάμε στο χειρόγραφο, αλλά πάντως  ικανοποιητικά με τεκμηρίωση, αντιστοιχήσεις με άλλους καταλόγους, χρόνο καταγραφής κλπ. 

Ο Γρέζος δίδαξε αλλά και διηύθυνε σε σχολεία  της Μακεδονίας μερικές δεκαετίες κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (στο Μοναστηρι-1886, στο Κρούσοβο, το Πισοδέρι-Μοδέστειος Σχολή, το Βογατσικό-Αστική Σχολή Βογατσικού, την Κλεισούρα) και λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση  στην Αρναία Χαλκιδικής. Συνέταξε και ένα πολύ σημαντικό έργο για το Γλωσσικό ιδίωμα του Βογατσικού, το οποίο σε περίπου 700 χειρόγραφες σελίδες δεμένες σε έξι τόμους, κατατέθηκε το 1918 και έκτοτε απόκειται στο Κέντρο Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων Ι.Λ.Ν.Ε. της Ακαδημίας Αθηνών. Οι καταγραφές του Γρέζου ως «Συμβολή εις το μέγα ιστορικόν Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης» αποτελούν μνημειώδη συλλογή ιδιωματικών λέξεων, εκφράσεων, παροιμιών ακόμα και πολύτιμων λαογραφικών στοιχείων με πλείστες όσες άλλες εμπεριστατωμένες ερμηνευτικές, ετυμολογικές και γλωσσολογικές παρατηρήσεις.

 

O Τριαντάφυλλος Γρέζος, δεύτερος από δεξιά στους καθήμενους μπροστά, ως σχολάρχης της Αρναίας (Λιαρίγκοβα) το 1913 /ΦΩΤ. Περιοδικό "ΑΡΝΑΙΑ"

Το υλικό στο ποιο μπορεί κανείς να έχει πρόσβαση από την ιστοσελίδα του Κέντρου προέρχεται από τον φάκελο: ΙΛ 169 ΓΕ  "Συλλογή παροιμιών ακουομένων εν Βογατσικώ",1916, σ. σ.  40. Περιέχει 77 παροιμίας, εις μερικάς των οποίων αντιπαραθέτει αρχαίας. Κρίσις Φ. Κουκουλέ, Αθηνά 28 (1916) 320.