«Στουν Αη Θανάσ’ σ’ν Αλατό’στα»!
Το ξωκκλήσι του Αγίου Αθανασίου στην περιοχή της Ανασέλιτσας του Βοΐου, που αποτελούσε προσφιλή προσκυνηματικό προορισμό των βογατσιωτών για πολλά χρόνια, μάλλον έχει περάσει στη λήθη ίσως εδώ και μισό αιώνα πια. (Παρόμοιος προορισμός ήταν και η μαρτυρική Μονή Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου, στους πρόποδες του όρους Μουρίκι, πολύ κοντά στη Κορησό).
Μια φορά το χρόνο, προς το τέλος του θέρους, ικανός αριθμός συντοπιτών μας έπιαναν «αγκαζέ» λεωφορείο με προορισμό το χωριό Αγίασμα, 10 χλμ. ΒΔ του Τσοτυλίου. Είχα την χαρά να συμμετέχω, σαν παιδί, σε μερικές από αυτές τις εκδρομές όπου «επικεφαλείς» ήσαν οι αείμνηστοι Κώστας Βογιατζής και Τριαντάφυλλος Τζημάκας.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε διανυκτέρευση εκεί Εσπερινό και Λειτουργία την επόμενη μέρα το πρωί. Χοροστατούσε νομίζω πάντοτε ο αείμνηστος π. Παναγιώτης Χατζηλεοντιάδης που ερχόταν κι αυτός μαζί. Μέρος των προσκυνητών κατέλυε στον ξενώνα παραπλεύρως της εκκλησίας ενώ άλλη ομάδα από γυναικόπαιδα που είχαν φέρει μαζί τους τον σχετικό «ντρουγκό» με τα κλινοσκεπάσματα, ξάπλωναν στρωματσάδα πάνω σε ψάθες που στρώνονταν στο δάπεδο του ναού (η αρχαιότατη παράδοση της «Εγκοιμήσεως» σε ναό, με θεραπευτικές, ιαματικές και συχνά θαυματουργές ιδιότητες).
Οι άντρες, και λίγα από τα παιδιά που άντεχαν να ξενυχτήσουν, άναβαν μια γερή φωτιά με κούτσουρα έξω από την εκκλησία και περνούσαν τη νύχτα μέχρις όρθρου βαθέος, σιμπώντας τη φωτιά και διηγούμενοι χαμηλόφωνα ιστορίες τις οποίες διάνθιζαν με αμίμητα μπουγατσιώτ’κα μασλάτια…
Το τοπωνύμιο Αλατό’στα που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα δεν αναφέρεται σε καμιά πηγή. Πρόκειται προφανώς για παραφθορά του παλαιού (σλαβικού) ονόματος του χωριού Λατόριστα, που στις αρχές του αιώνα αριθμούσε 150 κατοίκους ενώ τώρα μόλις 5. Το Λατόριστα έγινε Αλατόριστα > Αλατόρ’στα > Αλατό’στα.
Το 1927, με την αλλαγή των, σλαβικών ή τουρκικών, τοπωνυμίων στην περιοχή της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θράκης, το χωριό Λατόριστα μετονομάσθηκε σε Αγίασμα. Οι Βογατσιώτες όμως εξακολούθησαν να κρατούν την παλιά ονομασία.
.jpg)
Δεν θα ξεχάσω ποτέ στις αρχές της δεκαετίας του '70 για τρείς χρονιές πηγαίναμε στην Αλατόσστα με τα < πράματα> δηλ. τα γουμάρια.Επικεφαλής ήταν τα τρία αδέρφια Σαμαρά ,ο παππούς μου < μπαρμα-Τζήκας ο Τσιέκας>,ο < μπαρμπα-Τάκας ο Γνες> και ο < μπάρμπα Στέργιος ο Μαρούσςς>.Είμασταν τα εγγόνια τους εγώ,ο αδερφός μου Χρήστος ο Στέργιος ο Γκασιώντς και ο Κώστας ο Σνόφς( προσκωλυόμενο).Μοναδική εμπειρία : Γαϊδουροκαβαλαρία 5-6 ώρες μέσω Πλατανιάς-Ασπρούλας-Σταυροδρομίου.Απαραίτητη στάση στην Βελανιδιά για να δούμε τον ανιψιό τους από τον αδερφό τους Γιάννη Σαμαρά τον Μπαρμπα-Γιώργο ο οποίος δάκρυσε ενθυμούμενος πως λόγω ανέχεια πήγε < σώγαμπρος> από την αρχοντική κωμόπολη του Βογατσικού το < κουτσοχώρ> όπως έλεγε χαριεντιζόμενος.Όλα γίνονταν όπως τα περιγράφεις Νώντα.Να προσθέσω πως γύρω από την φωτιά ψήναμε < μπούκλες> και τρώγαμε πεπόνια που < παίρναμε> από διπλανά < καλαμπούκια> και μποστάνι.Κατά την παράδοση που μας εξυπηρετούσε επιτρέπεται να < απαλλοτριώσεις> ίσα-ίσα για < γιομώσεις τ'ν τζούκου'ς>,αρκεί να μην..προκαλέσεις ..τρανή ζημία!
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι ειχα ξεχάσει πως έρχονταν και με τα "πραματα" μερικοι. Παντως και τα κουτσουρα στη φωτια ήταν απο ...απαλλοτρίωση . Θυμουμαι τον Μιχαλακη τον Παπαμιχαήλ, τον Παντο τον Βιτανιωτη που πηγαιναν με τα τσεκούρια και τον αγκαθοκόπο προς ανευρεση ξυλειας. Αλλα δεν ψηναμε "μπουκλες" αλλα ..."κουκλες" καλαμπουκ΄ . Και ηταν μια χαρα στη ζιάρ ουπαν..... Φυσικα μεσα στα καλαθια που εφερναν οι γυναικες υπηρχαν καλουδια λογής; κιφτεδια ,τυρί , πίττις, τουρσια, , αυγά, καμια ντουματα .
ΔιαγραφήΠλουσια τα ελεη και πολυ σπουδαια ήταν κι αυτα τοτε..