Βογατσικό καλεί…Μύκονο

                                                                                      του Νώντα Τσίγκα



Είπατε τω Βασιλεί
Χαμαί πεσέ Δαίδαλος αυλάν
ουκέτι Φοίβος έχει καλύβην
ου μάντιδα δάφνιν
ου παγάν λαλέουσαν
Απέσβετο και λάλον ύδωρ *


Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είθισται να ξεχαρβαλώνει η ραχοκοκαλιά του έθνους των Ελλήνων. Η διασκέδαση «χτυπάει κόκκινο» και η νυκτερινή ζωή ένα ανεπίτρεπτα  μ ο ν α δ ι κ ό   προνόμιο της ελληνικής φάρας αναδεικνύεται σε πρωτεύον στοιχείο. Η ψωροκώσταινα με τον απαράμιλλο μαϊμουδισμό της εδώ και δεκαετίες, χάνοντας κάθε χρώμα και λαλιά, κατάντησε προορισμός για κάθε λογής «τρελαμένους» και « κουλαριστούς» της υφηλίου. ΄Εχασε έτσι την ευκαιρία να συγκρατήσει όλη εκείνη την πνευματική και επιχειρηματική ιντελιγκέντσια που αρχικά είχε προσελκύσει. Αφού αστικοποιήθηκε και η παραμικρή άκρη του ελλαδικού εδάφους, βιάστηκε και κατακρεουργήθηκε οικοδομικά κάθε σπιθαμή γης ορεινής και παραθαλάσσιας, κάθεται ο καλοκαιρινός ΄Ελλην πάνω στα ωραία του ερείπια και δέχεται τους επισκέπτες από την ξένην.

Προ πολλού ο καπάτσος και πανέξυπνος αυτός λαός έχει -λέγεται- ανακαλύψει τους τρείς μήνες που τρέφουν τους άλλους εννέα της χρονιάς.
Εισοδηματίες των παραμεθορίων και αγόνων νήσων και κάθε εσχατιάς της υπαίθρου στήνουν το μαγαζάκι τους και καρτερούν το υποψήφιο θύμα. Ο Ξένιος Ζεύς, με τη μορφή δηλητηριαστού εστιάτορος με λερή ποδιά, περιμένει να καμακώσει τον ανίδεο τουρίστα. Ο κάθε κατεργαράκος χωριάτης καταφέρνει να χρυσοπουλά στο ίντερνετ τις αυθαίρετες καμαρούλες που τον χρησίμευαν για αποθήκες στο σπίτι σχεδόν σαν εξαιρετικά resort all inclusive και με τιμές που θα ζήλευαν και πεντάστερα ακόμα ξενοδοχεία των ιστορικών κέντρων φημισμένων πόλεων της Ευρώπης. Η…φραπεδοποίηση κάθε ίχνους λυτρωτικής θερινής ραστώνης και εσωτερικής ανασύστασης είναι γεγονός. Όλοι αποζητούν ένταση, συνωστισμό, φασαρία, κραιπάλη νυκτερινή και χορευτικά ξεσαλώματα.
Πλατείες, δρόμοι, πεζοδρόμια -χάρη στην ασίγαστη ανοχή ενός ανύπαρκτου κράτος και με την αμέριστη συνδρομή των μαφιόζικων αυτοδιοικητικών μοντέλων που με τη μορφή των δημοτικών και νομαρχιακών συμβουλίων έχουν επικρατήσει -καταλαμβάνονται απ΄ άκρου σε άκρο με τραπεζοκαθίσματα και ξαπλώστρες, ομπρέλες και στέγαστρα χάριν της διασκεδάσεως που ακολουθεί τρικούβερτη.

Με δραματικό τρόπο η ολοένα φαιδρυνομένη ελληνική επικράτεια έλαβε τα επίχειρα του καταντήματός της φέτος το καλοκαίρι στη Μύκονο. Η άγρια δολοφονία του Αυστραλού Ντουζόν Ζαμίτ από υπερδραστήριους φουσκωτούς της εισόδου ενός νυκτερινού διασκεδαστηρίου απλά ανέδειξε –βέβαια για πολύ λίγο- και όσο ακριβώς κράτησε η συναισθηματική φόρτιση των αλλεπάλληλων τηλεπαραθύρων και οργίλων δηλώσεων («που καταντήσαμε», «να φύγουν οι μπράβοι» και άλλα ηχηρά παρόμοια…) το πρόβλημά μας. Που είναι πρόβλημα πρωτίστως πολιτισμού και αγωγής. Απόρησαν μέχρι και υπουργοί για τη νηφάλια παρουσία του πατέρα του νεκρού νεαρού. Σε τι πολιτισμό, ποιάν αξιοπρέπεια και σε τι μάθημα στάσης απέναντι στα δραματικά της ζωής παρέπεμπαν. Είναι μακράν νυχτωμένοι κι ίδιοι από τέτοιες συμπεριφορές και στάσεις. Αυτοί μονάχα να κοκορεύονται μπορούν, να ακκίζονται σαχλότατα, εξημμένοι τάχα να ξιφουλκούν για τις εντυπώσεις και να δένουν τον κόμπο της γραβάτας τους με επιμέλεια για την επόμενη τηλεοπτική τους παρουσία. Λες και ο ελληνικός λαός τους ψηφίζει για να τους βλέπει στην τηλεόραση. Συγκινήθηκαν –για άλλη μια φορά μα καθόλου δεν λογίστηκαν- τα μάλα οι πανέλληνες από τη δωρεά των οργάνων του νεκρού δότη σε έλληνες. Δεν αντιλήφθηκαν το χαστούκι που έφαγαν από τον θρηνητικό πατέρα. Ο νεκρός θα κινείται ανάμεσά μας στοιχειωμένος για να θυμίζει : Με τους κερατοειδείς του στα μάτια ενός άλλου θα ελέγχει την νυκτερινή και απολύτως σκοτεινή φύση του γένους των ελλήνων, με την καρδιά του να ριγά στο σώμα ενός άλλου θα προκαλεί σεισμούς και ταραχή στους αμέριμνους και μονίμως εορτάζοντες, κι όλα τα ζωντανά του σπλάχνα θ΄ ανακατώνονται από αηδία για την απόφαση ενός εισαγγελέα να απελευθερώσει άρον-άρον μη κρατώντας μήτε τα προσχήματα (και πριν αλέκτωρ φωνήσει τρεις ) τους… τρεις από τους τέσσερις κρατουμένους που συμμετείχαν στο μακέλεμα.

Ο Μπαλζάκ έλεγε πως «οι απολίτιστοι λαοί έχουν μονάχα συναίσθημα ενώ οι πολιτισμένοι και σκέψη και συναισθήματα». Σ΄ αυτό τον τόπο το θυμικό έχει απογειωθεί. Οργίλοι και φωνασκούντες με απολύτως ψυχιατρικά συμπτώματα, οι άνθρωποι των media ξετινάζουν τα περιστατικά, εξακοντίζουν αίματα στις τηλεοπτικές κάμερες, στάζουν δηλητήριο ολόγυρα. Ο λαός ακολουθεί με το παντοτινό και αδιαπραγμάτευτο δίκιο του. Δίκιο στην κατάχρηση, στην καπατσοσύνη, στην καταπάτηση, στην αμετακίνητη ιδιοτέλεια. Συναισθήματα δολοφονικά και εγωϊστικά ίδια με των άγριων ζώων επικρατούν.Η χώρα του «σεβντά» και του «νταλκά» αξίως κινείται στις εσχατιές της Ευρώπης πολιτισμικά και γεωγραφικά. Ένα μόλις βήμα από το αβυσσαλέο επέκεινα.

Τυχαίνει να απολαμβάνω εδώ και αρκετά χρόνια την ξεχωριστή εμπειρία και ιδιαίτερη τιμή του αυτοεξόριστου. Η ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Βογατσικό, ζει από καιρό κάτω από μια περίεργη ομηρία. Διασκεδαστήρια που αρχικά έλαβαν άδεια καφετέριας μετατράπηκαν βαθμιαία ( όπως είναι φυσιολογικό, όπως εξυπακούεται από τον ιδιότυπο ισχύοντα άγραφο νόμο) σε νυκτερινά κλαμπ όπου η -κατ΄ ευφημισμόν καλουμένη μουσική υπόκρουση -αρχίζει να παιανίζει μετά τις δύο το πρωί και να σταματά μέσα σε μια απόλυτα εκκωφαντική κορύφωση στις επτά τα ξημερώματα. Οι επιβιώσαντες παλαιοί Βογατσιώτες προφανώς βαρήκοοι η πολύ γέροι για να αντιπαρατίθενται δεν εναντιώνονται. Οι νεότεροι –ας πούμε συνομήλικοί μου- δεν μπορούν να αντισταθούν στο αναφαίρετο και θέσφατο δικαίωμα των παιδιών τους στη διασκέδαση. Μοιραία λοιπόν σιωπούν κι αυτοί. ΄Ολοι οι υπόλοιποι διασκεδάζουν μέχρι πρωίας. Τα θεσμικά όργανα : Αστυνομία-Δημοτικοί άρχοντες- Εισαγγελέας μάλλον δεν υπάρχουν όπως συμβαίνει απανταχού της επικρατείας. Χαριτολογώντας δε (ελπίζω) ορισμένοι συντοπίτες μου ορίζουν το Βογατσικό πλέον σαν …Μικρή Μύκονο από τον κοσμοπολιτισμό που το διαπνέει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Απολαμβάνω λοιπόν όλα τούτα τα χρόνια το φτωχό μου προνόμιο, όμοια με αυτό των αυτοεξόριστων Ρώσων διανοουμένων εμιγκρέδων, και συνεχίζω ν΄ αγαπώ από μακριά την πατρίδα μου. ΄Ελαχε βλέπετε το σπίτι μου να γειτνιάζει με κάποιο από τα διασκεδαστήρια αυτά. Η έστω και ολιγοήμερη επιβίωση και ο κανονικός ύπνος στο σπίτι μας στέκονταν απολύτως αδύνατα με τα ανθρώπινα μέτρα κρίνοντας. Η νοοτροπία μου δεν μου επέτρεψε την μακρόχρονη αντιπαράθεση αλλά μου υπαγόρευσε την αποφυγή και την -με αποτροπιασμό-απομάκρυνση στη συνέχεια.

Στο Βογατσικό στις 23 Αυγούστου κάθε χρόνο γιορτάζονται τα εννιάμερα της Παναγιάς. Πολλοί βογατσιώτες της ελλαδικής και ξένης διασποράς καταφθάνουν τούτες τις μέρες στο χωριό εδώ και πολλά χρόνια με παιδιά κι εγγόνια να ζήσουν κάτω από βαθύσκιωτα δέντρα και μέσα στους μπαχτσέδες «στης Παναγιάς στ' αμπέλια» και «στο Σάντοβο» καθώς και στις επάλληλες νεροσυρμές και τις στροφές του Αλιάκμονα που φιδοσέρνεται στις παρυφές της ευρύτερης περιοχής του χωριού. Ζούν ανεκτίμητες στιγμές στην πατρώα γή, ξεσηκώνουν δύναμη σαν τον Ανταίο πατώντας τα χώματά της. Παίρνουν μαζί τους φυλαχτό τα βλέμματα και τους ασπασμούς φίλων, κάτι από της παιδικής ηλικίας το άγγιγμα σαν ιαματικό της ψυχής και καθαρτήριο απόθεμα της μνήμης. Γιορτάζεται το θεσπισμένο χελιδόνιασμα των ανθρώπων σ΄ ολόκληρη την ελλαδική επικράτεια σαν καλοκαιρινό δρώμενο καθοριστικό του βίου, μια ψαύση στα ριζώματα και στα χώματα όπου εντέλει όλοι μας ανήκουμε. Τα τελευταία βέβαια τριάντα χρόνια διάφοροι πολιτιστικοί παράγοντες επινόησαν τις περίφημες καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως θεσπίστηκε να ονομάζονται οι «θερινές αρπαχτές» των «καλλιτεχνικών συνόλων». Έτσι το χρώμα και το πνεύμα αυτών των εκδηλώσεων αλλοιώθηκε σε τρομερό βαθμό πλέον ώστε η συγκίνηση η μαγεία και η αθωότητά τους να μην αναγνωρίζονται πουθενά.

Έτυχε πρόπερσι να συμβάλλω με τις μικρές μου δυνάμεις σε κάποιες εκδηλώσεις που εμπνεύστηκε και υλοποίησε για το Βογατσικό ένας εξαίρετος, εμπνευσμένος, ακάματος, πολυτάλαντος και σοφός άνθρωπος (μακράν ο σπουδαιότερος και πολυτιμότερος εν ζωή συγχωριανός μας) ο Χρυσόστομος Τζημάκας. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων αυτών έγινε η παρουσίαση και του ψηφιακού δίσκου (πολιτιστικής παρακαταθήκης θέλω να πιστεύω ) ηχογραφήσεων που έκανε ο Μάρκος Δραγούμης με τραγούδια από το Βογατσικό με τον τίτλο «΄Ασπρο τριαντάφυλλο φορώ» από το Κέντρο Μικρασιατικών σπουδών Μέλπως Μερλιέ καθώς και η οργάνωση έκθεσης πορτραίτων των μελών της οικογένειας Δραγούμη, όλα δημιουργίες του Χρ. Τζημάκα που παρουσίασε ο ίδιος. Στα πρώτα λοιπόν Δραγούμεια που πραγματοποιήθηκαν τις Αυγουστιάτικες εκείνες μέρες για τα Νιάμερα του 2006 δόθηκε μια υπόσχεση από όλους μας και κυρίως από τους Δημοτικούς άρχοντες και τους φορείς πολιτισμού του Δήμου να λάβει συνέχεια η διοργάνωση. Πέρυσι δεν έγινε τίποτα. Σιωπή θανατηφόρα.

Φέτος μαθαίνω με φρίκη αληθινή πως οι μοναδικοί πολιτιστικοί φορείς του τόπου -δηλαδή οι μπάρμεν των οχληρών μαγαζιών-οργάνωσαν τη δική τους γιορτή για τα Νιάμερα. ΄Εκλεισαν με νάϋλον παραβάν τους δρόμους γύρω από την πλατεία του χωριού κι έβαλαν μέσα στο περιτύλιγμα αυτό να χορεύουν –και πάλι μέχρι πρωΐας φυσικά - γυμνόστηθες καλλίγραμμες και με το απαραίτητο στριγκ , χορεύτριες από την "αλλοδαπήν". Η υπόσχεση όλων έλαβε την εκπλήρωσή της. Μονάχα που τα Εννιάμερα αυτή τη φορά ήσαν κυριολεκτικά του …κώλου! Καθώς πληροφορούμαι πως σημειώνεται μέγας διαγκωνισμός μεταξύ επωνύμων χωριών του Νομού μας να μην ενταχθούν στον "νέο Καποδίστρια" που ετοιμάζεται αλλά αυτά σαν αυτόνομοι ιστορικοί τόποι να παρουσιαστούν στο χάρτη που θα προκύψει, δεν μπορώ παρά να αναγνωρίσω πως η υποψηφιότητα του χωριού μου ζεματάει πια όμοια με καυτή σάρκα. Και καθώς όλες οι εκεί επίγειες δυνάμεις ξαγρυπνούν εδώ και χρόνια, ως «ξύπνιοι» πια θα λάβουν τη δικαίωση που τους πρέπει. Γένοιτο!


* Πείτε του βασιλιά πως
σωριάστηκαν καταγής οι περίτεχνες αυλές
Μήτε σπίτι δεν έχει ο Απόλλωνας πια
Ούτε δάφνη που βοηθά τους χρησμούς
Αφανίστηκε και το νερό που μιλούσε
Ο αναφερόμενος από τον Κεδρηνό –μύθευμα σύμφωνα με αρκετούς- σαν τελευταίος χρησμός του μαντείου των Δελφών ( 362 πΧ ) προς τον Ορειβάσιο, γιατρό από την Πέργαμο και απεσταλμένο του Ιουλιανού αυτοκράτορα Ρώμης (που αποκλήθηκε και «Παραβάτης») σε ελεύθερη μετάφραση από τον συντάκτη του κειμένου.


                                     [δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΟΔΟΣ της Καστοριάς στις 11.9.2008]