Αποκατάσταση της τάξης των πραγμάτων...

 

 Η προτομή του Ι.Δ. στο Βογατσικό. 

      (Έργο άγνωστου γλύπτη)

Τα αποσπάσματα ημερολογίου που  αναρτήθηκαν με τον τίτλο 7 Αυγούστου 1903: Ο Ίων Δραγούμης στο Βογατσικό με την υπογραφή Πόλυ Μπλιάγκα στην ιστοσελίδα φούιτ της Καστοριάς ["KΛΙΚ" ΕΔΩ] στις 7 Αυγούστου 2020 και αναδημοσιεύονται σήμερα στο fb  του Συνδέσμου Βογατσιωτών Θεσσαλονίκης ["KΛΙΚ" ΕΔΩ] στις 3/3/2024, αφορούν τα αδημοσίευτα «ημερολόγια» του Ίωνος Δραγούμη της περιόδου 1902-1908, που φυλάσσονται στην ΑΣΚΣΑ (Αμερικανική σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας) που φιλοξενεί και το Αρχείο του Ίωνος Δραγούμη. 

Έχουν πρωτοδημοσιευθεί, σε μια αρχική μορφή ύστερα από μεταγραφή από το χειρόγραφό και υπομνηματισμό, από τον Νώντα Τσίγκα  στην εφημερίδα ΟΔΟΣ  το 2017, στο Φύλλο 913, σελ. 10-12, με τον τίτλο «Εκδρομή Αυγούστου» ενώ συμπεριλαμβάνονται στον υπό έκδοση τόμο από τις εκδόσεις Πατάκη (σε μεταγραφή-επιμέλεια-υπομνηματισμό του ιδίου) που πρόκειται να εκδοθεί εντός του 2024 με τον τίτλο Θα ζήσω καίοντας τον εαυτό μου-Τα αδημοσίευτα  Τετράδια 1902-1904*.

Η φωτογραφία που συνοδεύει το συγκεκριμένο κείμενο δεν αφορά το Βογατσικό το οποίο ο Ίων ο επισκέφθηκε πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1903 σε ηλικία 24 ετών. Προέρχεται από το Αρχείο του και τραβήχτηκε κατά την περίοδο εκτοπισμού του  στη Σκόπελο (Ιανουάριος-Νοέμβριος 1919) που ακολούθησε την εξορία του, για δύο χρόνια, στην Κορσική (Αιάκειο). Στη φωτογραφία  εικονίζονται  ο Ι.Δ. μαζί με τις  αδελφές Μαρία και Φωφώ Δουλίδου  και (ίσως) τον συνεξόριστό του Ηρακλή Μάλλωση.

*Ωστόσο, ως αυτοβιογραφικός λόγος, αποσπάσματα έχουν ενσωματωθεί στην πρώτη και δεύτερη (αναθεωρημένη και συμπληρωμένη) έκδοση της Βιογραφίας του Ίωνος Δραγούμη «Δὲν ἔκαμα στὴ ζωή ὅ,τι ἤθελα μὰ τόσο μπόρεσα!» της Μίτσης Πικραμένου (εκδόσεις Πικραμένος (2013, 2017). Επίσης, αποσπάσματα έχουν δημοσιευτεί και από τον Παρασκευά Ματάλα στο βιβλίο του Κοσμοπολίτες εθνικιστές-Ο Μωρίς Μπαρές και οι ανά τον κόσμο μαθητές του, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης 2021 (στη σελίδα 267 του βιβλίου).

 

Τοποθέτηση της κ. Π. Μπλιάγκα στο fb: Θα ήθελα να κάνω κάποιες διευκρινήσεις σχετικά με την ανάρτησή μου στο Facebook, η οποία αναφέρεται στην επίσκεψη του Ίωνος Δραγούμη στο Βογατσικό τον Αύγουστο του 1903. Ανάρτηση η οποία στη συνέχεια αναδημοσιεύτηκε από το Φούιτ Καστοριά στις 7 Αυγούστου 2020.
Από το παραπάνω σχόλιο αφήνετε να εννοηθεί πως χρησιμοποίησα στοιχεία από τον Νώντα Τσίγκα χωρίς να αναφέρω το όνομά του. Θα ήθελα λοιπόν να σας ενημερώσω πως οι πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν στην ανάρτησή μου, αντλήθηκαν από το βιβλίο της Μίτσης Πικραμένου με τίτλο: «Δεν έκαμα στη ζωή ό,τι ήθελα, μα τόσο μπόρεσα! Η βιογραφία του Ίωνα Δραγούμη, από τη 2η έκδοση 2017, εκδόσεις Πικραμένος (και όχι από την εφημερίδα «ΟΔΟΣ»)
Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποίησα αποσπάσματα από τις σελίδες 235-238, 243. Στη σελ. 243 υπάρχει η υποσημείωση 139β και στη σελ.612 αναφέρεται το εξής: «ορθή ανάγνωση Νώντα Τσίγκα, πρόκειται για τον Τριαντάφυλλο Γρέζο».(εκεί γίνεται αναφορά του ονόματος του)
Επιπρόσθετα, στις βιβλιογραφικές αναφορές σελ. 621 η συγγραφέας αναφέρεται στις πηγές της. Στα Έργα Ίωνα Δραγούμη, αναφέρει: Φύλλα Ημερολογίου Τόμος Β΄(1902-1905).Ανέκδοτος τον Ιανουάριο του 2017. Και παρακάτω: Φύλλα Ημερολογίου Τόμος Γ΄(1905-1908). Ανέκδοτος τον Ιανουάριο του 2017.
Σχετικά με την ΑΣΚΣΑ (Αμερικανική σχολή Κλασικών Σπουδών της Αθήνας) όπου φυλάσσονται τα αρχεία της οικογένειας , ήθελα να σας ενημερώσω πως είναι εύκολα προσβάσιμα στο κοινό, πολύ δε μάλλον σε ερευνητές και ιστορικούς. Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 17 Αυγούστου 2019 στο Βογατσικό με τον τίτλο: Οικογένεια Στεφάνου και Ελίζας Δραγούμη- συνάντηση με την ιστορία, τα κείμενα της εισήγησής μου αποτελούνταν σε ένα μεγάλο ποσοστό από πληροφορίες που προέρχονταν από τα αρχεία αυτά. Στα οποία και έχω πρόσβαση ως ερευνήτρια τοπικής ιστορίας αλλά και ως κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη «Δημόσια ιστορία». Θέλω να πω, πως θα μπορούσα να έχω τις πληροφορίες που χρειαζόμουν απευθείας από τα αρχεία.
Τέλος, για τη φωτογραφία να αναφέρω πως είχα αναγράψει στην ανάρτησή μου ότι ο Ίων Δραγούμης βρίσκονταν στη Σκόπελο στην περίοδο της εξορίας του. (Δεν μεταφέρθηκε από το Φούιτ).Την έχω αντλήσει από το διαδίκτυο. Στο διαδίκτυο υπάρχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες φωτογραφίες της οικογένειας Δραγούμη.